ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ
سپس به دیده یقین آن را خواهید دید.8
8 - کسانی که در دنیا به چنان ایمان و آگاهی رسیده باشند بدون شک جهنم را با علم یقینی خواهند دید. این شناخت و شهود در سرای دیگر از علم یقینی فراتر رفته و به عین الیقین خواهد رسید [ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَیْنَ الْیَقِینِ]. حصول این علم در قیامت همگانی است، چرا که همه بینا میشوند «یُبَصَّرُونَهُمْ» [معارج 11 (70:11) ]، و با بصیرتی نافذ و تیز آنچه را از آن غافل بودهاند به وضوح میبینند: «لَقَدْ کُنْتَ فِی غَفْلَهٍ مِنْ هَٰذَا فَکَشَفْنَا عَنْکَ غِطَاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدِیدٌ» [ق 22 (50:22) ]. در آن روز جهنم برای کسی که ببیند آشکار میگردد «وَبُرِّزَتِ الْجَحِیمُ لِمَنْ یَرَى» [نازعات 36 (79:36) ]، و با بارور شدن آنچه در سینههاست [وَحُصِّلَ مَا فِی الصُّدُور» [عادیات 10 (100:10) ]، هرکس برای دیدن اعمالش روانه میگردد «یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِیُرَوْا أَعْمَالَهُمْ» [زلزال 6 (99:6) ].
مثنوی مولوی [دفتر سوم ابیات شماره 4120 به بعد]، با الهام از این آیات، از ظنّ و گمان تا عینالیقین را در 4 مرحله را به نظم آورده است:
هرگمان تشنه یقین است ای پسر
می زنـد انـدر تـزاید بـال و پـر
چون رسد در علم پس برپا شود
مـر یقیـن را علم او بُویــا شـود
زانک هست انــدر طریـق مُفتَتَن
علم کمتــر از یقین و فوق ظـن
علــم جـویای یقین بـاشد بـدان
وآنیقینجویای دیدست وعیان
انـدر الهیـکم بجو ایـن را کنون
از پس کــلا پسِ لـو تعلمــون
میکشد دانش به بینش ایعلیم
گر یقین گشتی ببینندی جحیم
دید زایـد از یقیــن بـی امتهال
آنچنانک از ظنّ می زاید خیال
انـدر الهیـکم بیــانِ ایـن ببیـن
که شود علم الیقین عین الیقین