1 - در اینکه منظور از سوگند به عصر چیست، مفسرین اقوال گوناگونی اظهار داشته‌اند که عنصر «زمان» در آن غالب است. مثل: عصر روز، عصر عمل، عصر رسول خدا، عصر اسلام، عصر امام زمان، عصر قیامت، دهر، روزگار و غیره. گرچه چنین مصادیقی دور از مفهوم لغوی این کلمه نیست، اما در چهار موردی که مشتقات کلمه عصر در قرآن آمده، بیش از هر چیز مفهوم «عصاره» و چکیده و نتیجه و محصول نهایی مشهود است:
یوسف 36 (12:36) - ...أَعْصِرُ خَمْرًا... [فشردن انگور برای گرفتن شراب]،
یوسف 49 (12:49) - ...فِیهِ یُغَاثُ النَّاسُ وَفِیهِ یَعْصِرُونَ [گرفتن عصاره میوه و محصول از زمین پس از بارندگی]،
نبأ 14 (78:14) - وَأَنْزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاءً ثَجَّاجًا [ریزش باران از میان ابرهای فشارنده، حالت تقطیر و عصاره‌گیری ابر]،
بقره 226 (2:226) - ...فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِیهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ... [بادهای شدید و متراکم کننده].
در کلیه موارد فوق عامل فشار و عصاره‌گیری آشکار است، انسان نیز مشمول چنین حالتی است؛ هستی او همان مایه حیاتش می‌باشد که در طول زندگی زیر فشار مشکلات و مصائب مثل عصاره به تدریج چکیده می‌شود تا سرانجام همچون تفاله میوه عصاره‌گیری شده باشد، کالبد از رمق افتاده بی‌جانش باقی می‌ماند.
حدود 100 بار در قرآن آنچه اصطلاحاً سوگند نامیده می‌شود، با ادوات تأکید آمده است تا توجه جدّی تلاوت کنندگان را به خود جلب نماید. بخشی از این سوگندها به لحظات و هنگام‌های شب و روز اختصاص دارد. به غیر از سوگندها، اشاراتی نیز به گاه‌های مختلف شبانه‌روز شده است که در مجموع همه زمان‌ها را از طلوع فجر تا تاریکی مطلق شب می‌پوشاند. این تعابیر را به ترتیب ملاحظه می‌کنید:
والفجر، والصبح اذا ادبر، والصبح اذا تنفس، والضّحی، والنّهار اذا تجلّی، دلوک الشمس، والعصر، فلا اقسم بالشّفق، زلفا من اللیل، واللیل اذا یغشی، واللیل اذا سجی، واللیل و ما وسق، غسق اللیل، واللیل اذا ادبر، واللیل اذا یسر، واللیل اذا عسعس.