أَرَأَيْتَ الَّذِي يُكَذِّبُ بِالدِّينِ
آیا توجّه کردهای به آن کس که [در عمل، نه به حرف، روز] جزا را تکذیب میکند.1
1 - معنای اصلی دین، جزا و کیفر نیک و بد اعمال است که دلالت بر نظام کنش و واکنش و بازتاب عمل در رقم زدن به سرنوشت دنیایی و اخروی انسان میکند. اگر به آیین و باورهای معنوی جوامع نیز «دین» گفته میشود، به دلیل معیار و ملاک بودن ارزشهای پذیرفته شده برای داوری میان مردمان و ترفیع یا تنزل درجه و منزلت آنان است. قرآن نیز قانون اساسی حاکم بر کشور را «دِینِ الْمَلِکِ» نامیده [یوسف 76 (12:76) ] که حاکمان بر اساس آن میان مردم حکم میکنند. نظام آموزشی مدارس و دانشگاهها نیز که بر اساس آن ارزیابی علمی دانشجویان و نمرات آنان تعیین میگردد مثال دیگری برای فهم معنای دین است. در زبان انگلیسی عنوان «Dean» به کسی که در کالج یا دانشگاه مسئولیتِ بخشی از آموزش یا نظارت بر رفتار دانشجویان را برعهده دارد گفته میشود. همچنین به کشیش مافوق در کلیسای کاتولیک و امثالهم.
اما منظور از تکذیب دین، انکار نظری و زبانی ضرورت وجود ضابطه و معیار برای داوری میان انسانها و تشویق یا تنبیه و جزای جرم آنان نیست، بلکه بیاعتنایی عملی به ارزشها و ندیده گرفتن آنهاست.