فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِّن مَّسَدٍ
در گریبانش7 ریسمانی از رشتههای به هم تابیده است.8
7 - «جِیدِ» به قسمتی از بالای سینه بانوان گفته میشود که گردنبند بر آن قرار میگیرد. این سخن از سالار شهیدان است که: «خُطَّ الموتُ عَلى وُلدِ آدَمَ مَخَطَّ القِلادَهَ عَلى جِید الفَتاهِ» مرگ [در راه حق] بر آدمیان همچون گردنبند بر گردن دختران جوان زیبنده است. کلمات دیگری نیز همچون رَقَبه و عُنُق در زبان عربی وجود دارد که نگرش و مفهوم دیگری از گردن میباشد [ر ک به: بلد 13 (90:13) ، نساء 92 (4:92) ، اسراء 13 (17:13) و 29 (17:29) ].
این تمثیل و تشبیه، تصویر مسخ شده زنی را نشان میدهد که به جای گردنبندی از مروارید، طناب ضخیمی برای هیمه کشی به گردن گرفته است! اگر اولی نمادی از زیبایی فطری است، دومی نماد بارکشی و اسارت نفس است.
8 - «مَسَدٍ» که یکی از نامهای این سوره، و شاید معروفترین آنهاست، دلالت بر پیچیده و بافته شدن رشتههایی میکند که در بافت الیاف پشم و پنبه [در صنعت نخریسی و نسّاجی] و نیز در بافت رشتههای لیف خرما و چرم مشهود میباشد. مکتسبات آدمیان نیز در طول زندگی به تدریج بافته و برهم نهاده میشود و مجازاً ملازم گردن سرنوشت او میگردد: «وَکُلَّ إِنْسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِی عُنُقِهِ...» [اسراء 13 (17:13) ]. آیا در «فِی جِیدِهَا حَبْلٌ مِّن مَّسَدٍ» اشارهای به سرنوشت خودساخته همسر ابیلهب دیده نمیشود؟