117- سعدی علیه‌الرحمه فرمود: هر نفسی که فرو می‌رود ممدّ حیات است و چون برآید مفرّح ذات، پس در هر نفس دو نعمت موجود است و بر هر نعمت شکری واجب. اما اگر آدمی در فضای دوزخ باشد، نه تنفس در آن ممد حیات است و نه برآمدنش مفرّح ذات. بلکه زفیر و شهیقی است که به گفته مفسرین ناله و فریادی بلند و نفس‌گیر و خفه کننده دارد. و این البته تصویری بشری و دنیائی از دوزخ به صورت تمثیلی است و گرنه آتشی را که از دلها زبانه می‌کشد [همزه 7 (104:7) ] چگونه می‌توان وصف کرد و از زفیر و شهیق آن سخن گفت! ...رَبَّنَا اصْرِفْ عَنَّا عَذَابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذَابَهَا کَانَ غَرَامًا [فرقان 65 (25:65) ].
فرقان 12 (25:12) - إِذَا رَأَتْهُمْ مِنْ مَکَانٍ بَعِیدٍ سَمِعُوا لَهَا تَغَیُّظًا وَزَفِیرًا [وقتی آتش از دور آنها را ببیند، صدای خروش و زفیر آن را می‌شنوند].
ملک 7 (67:7) - إِذَا أُلْقُوا فِیهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِیقًا وَهِیَ تَفُورُ [وقتی در دوزخ افکنده شوند، در حالی که آتش زبانه می‌کشد، صدای گوشخراشی- شهیقا- از آن می‌شنوند].
انبیاء 100 (21:100) - لَهُمْ فِیهَا زَفِیرٌ وَهُمْ فِیهَا لا یَسْمَعُونَ [ستمگران را در دوزخ در حالی که [هیچ ندای یاری] نمی‌شنوند، صدای وحشتناکی- زفیر- است].
کلمه «زَفِیرٌ» 3 بار و کلمه «شَهِیقٌ» 2 بار در قرآن آمده است که به تعبیر اهل لغت، صدای وحشتناک و شدید دم و بازدم آتش است [همچون هوائی که آهنگر در کوره ذوب فلزات می‌دمد]. در بیشتر این آیات که در زیر به آن اشاره می‌شود، زفیر و شهیق به آتش جهنم نسبت داده شده است، اما شنیدن چنین صدای وحشتناکی برای دوزخیان عذابی مضاعف است، شاید به این دلیل در آیه 106 سوره هود (11:106) چنین حالتی به خود دوزخیان نسبت داده شده که دم و بازدم شدید دوزخیان به صورت ناله و فریاد است، با این حال به گمان این قلم، این صدای وحشتناک آتش است که آنها را ‌آزار می‌دهد [والله اعلم]. با همه این احوال، نکره آمدن زفیر و شهیق نشان می‌دهد این حالات، تمثیلی و برای فهم ماست، گوئی دوزخیان در هر دم و بازدم تنفسی خود که باید راحتی بخش و روح افزا باشد، در آن فضا درد و رنجی جانکاه دارند و یک دم راحت نیستند.