إِلَّا مَن رَّحِمَ رَبُّكَ وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ
مگر کسانی که پروردگارت [در این اختلافات و دوراهیهای انتخاب] بر آنها رحم آورَد و برای همین هم آنها را آفریده است 128 [تا مشمول رحمت قرار گیرند، ولی اکثریت مردم به آفتِ شرک گرفتار میشوند] و سخن پروردگارت که [فرمود] دوزخ را از تمامی [منحرف شدگان] جن و انس [=غریبه و آشنای شما] پُر خواهم کرد، حرف آخر [=قطعی] است. 129
128- این آیه در کنار چند آیه دیگر، از جمله: ملک 2 (67:2) [الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاهَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً...] و ذاریات 56 (51:56) [وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ] هدف آفرینش انسان را نشان میدهد.
129- جمله «وَتَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ» علاوه بر این آیه، دو بار دیگر در قرآن تکرار شده است:
انعام 115 (6:115) - درباره قطعیت کتاب و قوانین الهی: وَتَمَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ صِدْقًا وَعَدْلاً لا مُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ
اعراف 137 (7:137) - درباره قطعیت پیروزی بنیاسرائیل به دلیل صبر و مقاومت آنها: ...وَتَمَّتْ کَلِمَتُ رَبِّکَ الْحُسْنَى عَلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ بِمَا صَبَرُوا...
کشاورز دانههائی را در خاک میپاشد که هر کدام استعداد برآمدن و بالنده و بارور شدن دارند، دانه قرار است به درخت تبدیل شود، اما اگر ماندن در خانه خاکی را بر هوای پاک و آسمان روشن ترجیح دهد، میپوسد و استعداد خویش ضایع میسازد، این پاسخی است بر این سؤال که چه تناسبی است میان گناهِ یک عمرِ محدود، با عذابی جاودان در جهنم؟