31- حرکت منظم خورشید و ماه، روز و شب را پدید می‌آورد که دو آیه خدا محسوب می‌شوند [اسراء12 (17:12) ] و هرکدام منافع خاص خود را دارند. قرآن روز را هنگام شکر [بهره بردن از نعمات]، مبصر[بینائی بخش] و میدان کسب فضیلت‌های او [ابتغاء فضله]، و شب را تعطیل تلاش روزانه [سبات]، آرامش [سکونت]، زمان ذکر، و بالاخره خواب شمرده است. [ن ک به: یونس67 (10:67) ، فرقان47 (25:47) و 62 (25:62) ، نمل86 (27:86) ، قصص71 (27:86) و 72 (28:71) ، روم23 (30:23) و غافر41 (40:41) ].

32- سئوال، در خواسته‌های زبانی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه درخواست و طلبی است که همه نیازهای جسمی و روحی انسان را شامل می‌شود، اصولا همه موجودات جهان، از جماد و گیاه و حیوان، یکسره دست نیاز به سوی آفریدگارشان بلند کرده و در حال سئوال‌اند و خدا هرلحظه در شأن و کاری است [رحمن 29 (55:29) - یَسْأَلُهُ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ] و این قُوت و غذائی که خدا درعناصر درون خاک قرار داده، یکسان برای همه موجودات درخواست کننده [سائلین] فراهم است [فصلت 10 (41:10) - وَجَعَلَ فِیهَا رَوَاسِیَ مِنْ فَوْقِهَا وَبَارَکَ فِیهَا وَقَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتَهَا فِی أَرْبَعَهِ أَیَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِینَ]. با این تفاوت که حیوانات مطابق غریزه از پیش تعیین شده، به زبان ضمیر خود درخواست‌های غریزی می‌کنند، و انسان به برکت موهبت اختیار و استعدادی که خدا از روح خود در او دمیده، بسی فراتر از غرائز و تا بی‌نهایت سئوال و درخواست دارد! و خداوند مهربان نیزکه همه جهان هستی را در دسترس خواسته‌های نامنتهای او [البته مشروط به تلاش و احراز قدرت علمی و صنعتی] قرار داده است: [لقمان20 (31:20) - أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللهَ سَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَیْکُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَهً وَبَاطِنَهً وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یُجَادِلُ فِی اللهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَلا هُدًى وَلا کِتَابٍ مُنِیرٍ] دعای او اجابت می‌کند. [آیات 65 حج (22:65) و 10 فصلت (41:10) نیز در همین ارتباط است].
این امتیاز انسان بردیگر موجودات، همان فضیلت «دعا»، به معنای عمومی طلب و درخواست است که موهبتی انحصاری می‌باشد. به سخن حکیمانه امام علی(ع) در نامه به فرزند بزرگوار خود، مسألت یا دعا، کلید گشودن جهان هستی است:
«بدان خداوندی که گنجینه آسمان‌ها و زمین به دست اوست، تو را رخصت دعا داده و خود اجابت آن را به عهده گرفته است و از تو خواسته تا از او بخواهی تا عطایت کند و از او طلب رحمت کنی تا برتو بگستراند و میان تو و خود هیچ واسطه‌ای قرار نداده و تو را به کسی وانگذاشته تا نزد او شفاعتت کند.... خداوند کلیدهای خزائن خود را با رخصتی که در «مسألت» [دعا و درخواست] به تو داده، در دستان تو نهاده است تا هر زمان که خواستی درهای رحمتش را با دعا بگشائی....» [نهج البلاغه نامه 31]