وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا
سرنوشت هر انسانی را به گردن خودش انداختهایم 20 و روز رستاخیز کارنامهای برای او [از پرونده زندگیاش] برون میآوریم که آن را باز و گشوده مییابد. 21
20- «تطیّر»، باب تفعل طیر [پرنده] است. اعرابِ جاهلیت به فال و جادو و بختآزمائی و سعد و نحس اشخاص و اوقات بسیار باور داشتند و برای تصمیمگیری در تردیدها، پرنده دستآموزی را به هوا میفرستادند. اگر در بازگشت بر شانه راست مینشست، بر آن کار اقدام میکردند و اگر بر شانه چپ مینشست، آن را به فال بد میگرفتند. به تدریج پرنده به هوا انداختن [تطیر] معنای سرنوشت یا شومی آن را یافت و طائر همان تعیین کننده سرنوشت است.
21- منشور از ریشه «نَشَرَ»، باز شدن و گسترش یافتن است، همچون کُدها و رموزی که قابلیت بسط و گسترش و تبدیل به کتاب یا کتابهائی را دارند، گفتار و کردار آدمی که در حافظه سلولی او محفوظ میماند، در روز رستاخیز اطلاعات خود را باز و عرضه میکند. به تعبیر قرآن، در آن روز همه اعمال بندگان آشکار و عیان میگردد و چیزی بر خدا مخفی نمیماند [غافر 16 (40:16) و ابراهیم 21 (14:21) ].