يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ فَمَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُولَئِكَ يَقْرَءُونَ كِتَابَهُمْ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا
روزی که هر گروهی را با پیشوای آنها [برای حسابرسی] فرا خوانیم، 85 پس هر که دفتر اعمالش [=آثار ثبت و ضبط شده زندگی دنیائیاش] به دست راستش [=کنایه از خجستگی و سعادت] داده شود، پس آنهایند که دفتر اعمال خویش را [با خوشحالی و افتخار] میخوانند و مورد کمترین ستمی [در نادیده گرفته شدن زحمات خود] قرار نمیگیرند. 86
85- انسان سه نوع نامه عمل دارد و از سه کس تأثیر میپذیرد؛ 1- نفس خود، 2- جامعهای که در آن زندگی میکند و 3- پیشوائی که از او پیروی مینماید. آیات 94 سوره انعام (6:94) ، 80 (19:80) و 95 سوره مریم درباره نامه عمل فردی و آیه 28 سوره جاثیه (45:28) از نامه عمل اجتماعی سخن میگوید، اما «امامِ» هر کس، رهبر و پیشوا و مرجعی است که شخص به او اقتداء میکند. رهبر میتواند رهرو را به راه مستقیم یا بیراهه بکشاند و رهرو نیز میتواند با صداقتش یاور رهبر باشد، یا با تملق و چاپلوسی از او بُت بسازد. میتواند تعالیمش را تلف سازد، یا آن را به کار گیرد. پس بده بستانی در این ارتباط برقرار است و هر دو پاسخگویند.
86- بدیهی است منظور از کتاب، اوراقی میان دو جلد نیست، کتاب، مجموعه ثبت و ضبط شده پندارها، گفتارها و کردارهاست. نطق کتاب نیز گواهی وجودی است، نه نطق زبانی. به قول مولوی:
نطق آب و نطق خاک و نطق گِل
هست محسوس حواس اهل دل