قَالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَكَ مِن بَعْدِكَ وَأَضَلَّهُمُ السَّامِرِيُّ
خدا گفت: پس از [رفتن] تو، قومت را [به امتحانی] آزمودیم و سامری آنها را به گمراهی افکند. 65
65- نام «سَامِرِیُّ» فقط سه بار در آیات 85، 87 و 95 این سوره آمده است. مشتقات این کلمه فقط یک مورد در قرآن آمده است که شاید بتوان با توجه به معنای آن، به وجه تسمیه سامری پی برد: نگاه کنید به مؤمنون 67 (23:67) : مُسْتَکْبِرِینَ بِهِ سَامِرًا تَهْجُرُونَ [شبانه درباره او به عیبجوئی میپرداختند]. سامری از ریشه «سمر»، و سمر، گپ و گفتگوی شبانه است. سُمره نیز به رنگ خاکستری که میان سفید و سیاه است گفته میشود و دهر و روزگار را نیز که مبهم و نامشخص است سمیر نامیدهاند. آیا نام «سامری» [با یاء نسبتی که بر اسم فاعل سامر اضافه شده] معرّف کسی نیست که در شک و تردید میان حق و باطل سرگردان و در شبهات خود اسیر است؟ در اینصورت حضور سامریهای بسیاری را در کسوت پیشوائی دینی مردم میبینیم که با القائات باطلشان مردم سادهلوح دیندار را از توحید به شرک و خرافهپرستی منحرف میسازند.