تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَـمِينَ نَذِيرًا
ـ [چقدر] برکتآفرین است 1 آنکه فرقان را بر بنده خویش نازل کرد 2 تا هشدار دهندهای برای جهانیان باشد.
1- برکت، هر خیر و فایدهای است که دوام و افزایش داشته باشد و تبارک [در باب افتعال- ارتباط خالق با خلق] که 9 بار در قرآن تکرار شده، برکت بخشیدن خدا به جهان هستی و بندگان را وصف میکند. علاوه بر این سوره، سوره مُلک نیز با کلمه تبارک آغاز شده است [تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ]، با این تفاوت که در سوره ملک، برکت بخشیدن خدا را در ملک هستی، آفرینش آدمی و آفرینش طبقات حفاظتی جوّ زمین نشان میدهد و در این سوره، برکت او را در نزول فرقان بر پیامبر(ص) برای بیم دادن بندگان از عواقب شرک و گمراهی.
2- «فرقان» مصدر «فرق» [جدائی]، محک و معیاری است که با آن فرق میان حق و باطل را میتوان تشخیص داد. به معنای شناخت و قوه تمیز و تشخیص نیز آمده است؛ قرآن به مؤمنین وعده داده است اگر پروای الهی داشته باشند خدا «فرقانی» [بصیرت و شناختی] برای آنها قرار میدهد تا نیک و بد را بشناسند [انفال 29 (8:29) ]. همچنین جنگ بدر را نیز که میان مؤمنین و مشرکین [حق و باطل] خط کشی قاطعی شد، «یومالفرقان» [روز جدا شدن] نامیده است [انفال 41 (8:41) ].
فرقان صفتی است برای کتابی که خدا بر پیامبر اسلام نازل کرده، به اعتبار نقش محک و معیار تشخیص بودن آن، در کنار نقش هدایتی عام و خاصی که دارد: هُدًى لِلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ [بقره 185 (2:185) ]
علاوه بر آن، تورات نیز برای اهل کتاب فرقان محسوب شده است [بقره 53 (2:53) ، آلعمران 4 (3:4) و انبیاء 48 (21:48) ].