يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلَائِكَةَ لَا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِّلْمُجْرِمِينَ وَيَقُـولُونَ حِجْرًا مَّحْجُورًا
روزی که فرشتگان را ببینید، در آنروز [خبر] خوشایندی برای مجرمین نخواهد بود 24 و [فرشتگان به جای خبری خوش، آنها را از حریم بهشت رانده] و گویند: دور باش، در تنگنائی [خود ساخته]! 25
24- بشارت به خبر مسرّتبخش یا اندوهباری گفته میشود که اثرش در پوست صورت [بَشره] ظاهر میگردد. این آیه دلالت میکند که دیدار آنها با فرشتگان در روز قیامت، چون فاقد خبری خوش است، نه تنها چهرهشان را باز و گلگون نمیکند، بلکه آنچنان دژم میسازد که گوئی با صحنه مهیبی روبرو شدهاند و ناخودآگاه حریم و حائل محافظی برای خود آرزو میکنند.
25- سنگ را «حَجَر» [جمع آن حجاره و احجار] گویند. در گذشته تاریخ برای ایجاد حریم و حفاظ در ملک و مزرعه و جلوگیری از ورود بیگانگان، از سنگچین استفاده میکردند، به این اعتبار «حِجر» معنای منع و محافظت میدهد. از این منظر عقل را به دلیل حفاظت شخص و منع او از ارتکاب بدی، و خانه را نیز به خاطر سرپناه و محافظ بودنش [نساء 22 (4:22) ] حِجر میگویند.
معنای «حِجْرًا مَحْجُورًا» را اتفاقاً در آیه 53 همین سوره (25:53) در اشاره به حائل میان دو سیستم آبهای شور و شیرین کره زمین مییابید که به فهم این آیه مدد میرساند. همچنانکه تفاوت غلظت، ماهیّت و مزه آبهای شور و شیرین، مانع ترکیب و آمیختگی آنان میشود، بزهکاران نمیتوانند وارد بهشت شوند و از آن پسزده میشوند.
فاعل «وَیَقُولُونَ» در ظاهر این آیه آشکار نیست، میتواند فرشتگان یا خود مجرمین باشند؛ در حالت نخست، فرشتگان آنها را میرانند، و در حالت دوم از مواجهه با فرشتگان عذاب، میخواهند حریم بگیرند. والله اعلم.