أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلًا

یا می‌پنداری بیشترشان [واقعاً به قرآن] گوش فرا می‌دهند یا [اگر هم شنیدند] آن را به کار می‌بندند؟ 44 [خیر، با تعطیل قوای فهم و درک و تعقل،] آنها جز در ردیف چارپایان نیستند، بلکه [هم] گمراه تر. 45

44- معنای قرآنی عقل، حفظ تجربه و به کار بستن آن است. محصول تفکر در آیات یا شنیدن حق، کسب علم و آگاهی است و استفاده از علم برای اصلاح نفس را عقل گویند. پس عاقل کسی است که پایبند آگاهی‌هائی است که به آن رسیده. اما منکران نه انگیزه‌ای برای شنیدن داشتند و نه نیازی به مهار خود.

45- تفاوت انسان با حیوان در همین ابزار شناخت [سمع و بصر و فؤاد]، تجزیه و تحلیل و پردازش اطلاعات و بالاخره اصلاح مسیر و تغییر شیوه زندگی است. اگر آدمی از چنین ابزاری در وصول به مقصود استفاده نکند، در حقیقت به مرحله حیوانی، بلکه پائین‌تر از آن سقوط کرده است.