وَهُوَ الَّذِي مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَجَعَلَ بَيْنَهُمَا بَرْزَخًا وَحِجْرًا مَّحْجُورًا
اوست آنکه دو دریا [=دو آب متفاوت] را به هم آمیخت، یکی شیرین و گوارا و دیگری شور و تلخ و میانشان حائلی قرار داد و عامل جداکننده. 57
57- «بحر» به آب وسیع گفته میشود. رود نیل را هم قرآن بحر نامیده است؛ پس لازم نیست حتماً دریا مورد نظر باشد. مفسرین برای پیدا کردن این دو دریا، به دنبال تلاقی برخی دریاها در نقاط مختلف جهان رفتهاند که با هم تفاوت رنگ و نوع املاح دارند، ولی در هم مخلوط نمیشوند. علم اقیانوس شناسی نیز برخی از این جریانات دریائی را مشخص کرده است و حتی عکس هوایی خط فاصل میان این جریان را نیز میتوان دید. اما همه این کشفیات مربوط به زمان ماست و بعید به نظر میرسد اعراب 14 قرن قبل از چنین جریاناتی آگاه بوده باشند.
اگر به معنای کلمه «بحر» که «آب کثیر» است، و در لغت به هر وسعت و گستردگی اطلاق شود، توجه کنیم، بدون آنکه خواسته باشیم عظمت آیات و شگفتی این جریانات را انکار کنیم، با توجه به 4 موردی که در قرآن از این پدیده سخن گفته است [فرقان 53 (25:53) ، فاطر 12 (41:12) ، نمل 61 (27:61) ، و رحمن 19 (55:19) ] دو بحر [آب کثیری] که مردم در هر دو ماهیگیری میکنند، درّ و مرجان صید میکنند و کشتی میرانند [و یکی تلخ و شور و دیگری گوارا و شیرین است] دو سیستم آبهای روی زمین، یعنی آب شیرین رودخانهها و آب شور دریاهاست که میلیاردها سال است در هم ادغام میشوند [رودخانهها به دریاها میریزند و دریاها نیز در اثر تبخیر، آب رودخانهها را تشکیل میدهند].
بسیاری از این جریانات دریائی، که مثال میزنند، هر دو تلخ و شوراند. اگر قرار بود بارانی که از ذرات رطوبت اقیانوسها تشکیل میشود، عیناً ماهیت و مزه تلخ و شور آنها را [با همه املاحش] با خود حمل میکرد، هیچکس هوس نمیکرد تشنگی خود را سیراب کند و گیاهان نیز از نمک و املاح دریائی میخشکیدند!