وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ
و [نیز] حرکاتت را در میان سجدهکنندگان. 107
107- معنای تقلّب در میان ساجدین، در ظاهر همان سر بر زمین سجده گذاشتن و برداشتنهای حین نمازهای دسته جمعی است، که همبستگی و اتحادی را در خاکساری برای خدا و تسلیم به او نشان میدهد. اما همچون واژه قیام، تقلب و سجود نیز معنائی بس عامتر از حالت نشست و برخاست نماز دارد. در واقع فرم نماز ظرفی است برای محتوائی عظیمتر از دریاها که هر کس به قدر ظرفیتش از آن پیمانه برمیگیرد.
در قرآن بارها تکرار شده که همه آسمانها و زمین، کوهها و درختان و... خدا را سجده میکنند، سجده آنها تکوینی است و از طبیعت آنان در تسلیم به نظام هستی و انجام مطلق آنچه از آفرینش آنها اراده شده، ناشی میشود. تنها انسان است که بنا به موهبت اختیار، میتواند به سلسله سجدهکنندگان هستی بپیوندد و آمد و شد و همه تحرکاتش در تسلیم به حق باشد [و تقلبک فی الساجدین] یا از سجده سر باز زند و عصیان نماید.
منکران حق دائماً در تقلب میان شهرها، در تلاش و تحرک برای ازدیاد ثروت و قدرت هستند. قرآن به پیامبر دستور داده است مبادا چنین تحرکاتی تو را بفریبد دستاورد اینان ناچیز و فانی و عاقبتسوز است [آلعمران 196 (3:196) و غافر 4 (40:4) ].