وَتَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقَالَ مَا لِيَ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ الْغَائِبِينَ
و [سلیمان سپس] به امور پرندگان پرداخت 27 و پس [از بررسی] گفت: چرا هُدهُد را نمیبینم؟ آیا [پُست خود را ترک کرده و] از غائبان است؟ 28
27- ریشه «فَقَدَ» دلالت بر نوعی غیبت و گم شدن میکند. مثل فقدان، فاقد، مفقود، و... اما «تفقّد» در باب تفعّل، در حال غیبت کسی یا چیزی، حال او را جویا شدن است. در منشور حکومتی موسوم به «عهدنامه مالک اشتر»، حضرت علی(ع) بارها استاندار خود را برای رسیدگی به امور کارگزاران حکومت و طبقات مردم با ذکر همین کلمه فرمان داده است:
[یا مالک] ثُمَّ تَفَقَّدْ اَعْمَالَهُمْ وَ ابْعَثِ الْعُیُونَ مِنْ اَهْلِ الصِّدْقِ وَ الْوَفَاءِ عَلَیْهِمْ،... و تَفَقَّدْ اَمْرَ الْخَرَاجِ... وَ تَفَقَّدْ اُمُورَهُمْ بِحَضْرَتِکَ وَ فِی حَوَاشِی بِلاَدِکَ وَ اعْلَمْ... وَ تَفَقَّدْ أُمُورَ مَنْ لاَ یَصِلُ إِلَیْکَ مِنْهُمْ... تَفَقُّدَ لَطِیفِ اُمُورِهِمُ...
28- اصل چهارم در یک نظام حکومتی موفق، «مراقبت و بازرسی دائمی بر جریان امور» و عملکرد مسئولان است. به ویژه ارتش که نافرمانی و بیانضباطی در آن، امنیت مُلک و ملت را در برابر دشمنان به خطر میاندازد. اما هدهد، که گویا از انواع پرندگان تربیت شده برای پیک خبر رسانی به نواحی مختلف کشور سلیمان در روزگارِ فاقد ابزار مدرن اطلاع رسانی امروزی بوده است، یا مسئول نگهداری پرندگان هدهد، در بازرسی سلیمان در جایگاه و پُست خود نبوده است.