قَالَ الَّذِي عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِندَهُ قَالَ هَذَا مِن فَضْلِ رَبِّي لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ وَمَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ
ـ [اما] آن که دانشی از کتاب [قوانین و نظامات] داشت گفت: من قبل از آن که چشم بر هم زنی [=در یک لحظه] آن را برای تو میآوردم. 52 پس همین که [سلیمان] تخت را مقابل خویش مستقر دید، گفت: این [امکانات] از فضل پروردگارم است [=از فزونبخشیهای اوست] تا مرا [در ابتلای قدرت] بیازماید که آیا شکر [نعمت] میگذارم یا ناسپاسی میکنم؟ 53 و [مسلما] هرکس سپاس گذارد، جز این نیست که به سود خود کرده و هر کس ناسپاسی کند، بیتردید پروردگار من بینیاز کریم است.
52- اصل شانزدهم: «علم مطلق نزد خداست». منظور از «علم من الکتاب» چیست؟ آیا منظور کتاب دینی است؟ کدام کتاب؟ تورات یا کتابی دیگر؟ با توجه به معنای کتاب، که ظرف ثبت و ضبط قوانین و نظامات شریعت یا طبیعت است، با فرض اینکه واقعاً تخت ملکه سبا انتقال مکانی داده شده باشد، آیا نمیتوان گفت آن که به دانشی از کتاب دست یافته بود، شناختی از قوانین فیزیک در انتقال ماده و انرژی و مسائل مربوط به جاذبه داشت و میتوانست در چشم به هم زدنی تخت ملکه سبا را منتقل سازد؟ هر چند چنین دانشی نه سابقه تاریخی داشته و نه به دیگران رسیده است، ممکن است کلمه عرش در اینجا به معنای نظاماتی که حکومت سلیمان بر اساس آن اداره میشده، و قانون اساسی آن جامعه بوده باشد. در اینصورت آوردن آن نزد سلیمان در زمانی کوتاه، کشف و عرضه آن بوده باشد [والله اعلم] چه بسا آینده این راز را بگشاید. در قرآن آمده است که بالاتر از هر دانشمندی خدای علیم است [وَفَوْقَ کُلِّ ذِی عِلْمٍ عَلِیمٌ- سوره یوسف آیه 76 (12:76) ] رقابت علمی ارائه شده در این آیه، اشارهای است به نامحدود بودن دامنه علم.
53- اصل هفدهم: «قدرت برای خدمت، نه سلطه و سرکوب». این بار دومی است که سلیمان خود را در معرض امتحان الهی میبیند؛ بار نخست وقتی پیام موران را شنید و از اینکه با چنین دانشی میتواند از پایمال کردن ضعفا پروا کند چنین احساسی کرد، و بار دوم هنگامی که دید چه امکانات گسترده و چه کارگزاران دانشمند و مورد اعتمادی دارد، به جای غرور و تکبر متوجه عنایت حق شد. بیتردید سلیمان الگوی شکر نعمت در قدرت و تسلیم حق بود.