وَكَأَيِّن مِّن دَابَّةٍ لَّا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ يَرْزُقُهَا وَإِيَّاكُمْ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
چه بسیار از جنبندگانی که روزی ِ خویش را حمل [=نگهداری و ذخیره] نمیکنند56 [بلکه] خداست که آنها و شما را روزی میدهد و او شنوای داناست.57
56 – این سخن حکمتآمیز از امام علی(ع) است که: «رزق دو گونه است، رزقی که تو طلب میکنی، و رزقی که تو را طلب میکند، هر چند دنبالش نبوده باشی» [نهج البلاغه حکمت 431]. بیشتر حیوانات در جستجوی روزی خود تلاش میکنند و پس از یافتن، آن را برای زمستان ذخیره میسازند، اما رزق بسیاری از موجودات در زمین و هوا، به خصوص در اقیانوسها، روزانه بوده و دائماً دهان نیازشان به سوی رزاق کریم گشوده است.
اشاره عبرتآموز به رزاقیت عام و دائمی پروردگار، تذکری است در سالهای پیش از هجرت به کسانی که نگران بودند با کندن از سرزمین پدری و رها کردن کار و کسب، از فقر و گرسنگی در غربت بمیرند.
57 – یادآوری صفات سمیع و علیم، دلگرمی امیدبخشی است که خدا غافل از احوالات شما پس از هجرت نیست، او شنوای دعاها و درخواستهای به زبان آورده یا نیاورده ضمیر شماست. در دعاهای انبیاء، صفات سمیع و علیم، یا سمیع البصیر بسیار تکرار میشده. بدیهی است خدا نه گوشی برای شنیدن و نه چشمی برای دیدن دارد، گوش و چشم ابزار محدودی است که او برای شناخت در اختیار ما گذاشته و گرنه خود مطلقِ شناخت است.