1- نام این سوره از آیات 67 تا 74 آن، در ارتباط با فرمان الهی به قوم بنی‌اسرائیل، برای ذبح گاوی که تعلّق خاطر تاریخی به آن، اختلاف و قتلی را موجب شده بود، گرفته شده است. این آیات بهانه‌جویی‌های آنان را در انجام این فرمان برای عبرت مسلمانان شرح می‌دهد. سوره بقره از سال هفتم بعثت در مکه، تا آخرین سال هجرت در مدینه، یعنی در طول 17 سال به تدریج در «گروه آیات» مستقلی نازل شده و به دستور پیامبر در جایگاه مقدّر خود قرار گرفته است. به نظر نمی‌رسد هیچیک از سوره‌های قرآن در چنین گستره زمانی و با چنین تنوع و تفصیلی نازل شده باشد.
برحسب مطالعات علمی و آماری [انجام شده توسط مرحوم مهندس مهدی بازرگان، در کتاب سیر تحول قرآن، ج 1 ، جداول 14 و 15]، این سوره از 20 گروه مستقل در یک تقسیم‌بندی موضوعی 5 گانه به شرح زیر تشکیل شده است:
الف] مردم شناسی و جهاد شامل 5 گروه نازل شده در سال‌های 7 و 8 بعثت
ب] خلقت آدم و حکم جنگ شامل 2 گروه نازل شده در سال 1 هجرت
ج] بنی‌اسرائیل، ابراهیم و قبله شامل 1 گروه نازل شده در سال 5 هجرت
د] تنذیر و تبشیر ایمانی و تشریع شامل 7 گروه نازل شده در سال 9 هجرت
ه] ایمانی و آیات بلند اهل کتاب شامل 5 گروه نازل شده در سال‌های 10 و 11 هجرت جمعاً 20 گروه در طول 17 سال

2- شش سوره در قرآن با حروف مقطعه «الم» آغاز شده‌اند؛ سوره‌های 2 و 3 [بقره و آل‌عمران] در ابتدای کتاب، و سوره‌های 29 ، 30 ، 31 و 32 [عنکبوت، روم، لقمان، سجده] در ثلث آخر.
محور اساسی این 6 سوره، آموزش مبانی توحیدی به مسلمانان و مجهز کردن آنان به سلاح صبر و تقوا در برابر مشرکین [در سوره‌های چهارگانه مکی]، و در برابر اهل کتاب [دو سوره عمدتاً مدنی بقره و آل‌عمران] می‌باشد. ر.ک. به کتاب: حروف مقطعه در قرآن از همین قلم.
مطابق محاسبات آماری رشاد خلیفه، محقّق مصری، تعداد حروف الف، لام و میم در این 6 سوره بدون استثناء مضربی است از عدد 19.