16- اصطلاح «فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ» جمعاً 10 مرتبه در قرآن تکرار شده که بیانگر نوعی دورویی، و معرّف منافقین می‌باشد، در سه مورد از این موارد، منافقین را از کسانی را در دلشان مرض است جدا کرده است [انفال 49 (8:49) ، احزاب 12 (33:12) و 60 (33:60) ]. از این تفکیک معلوم می‌شود هر یک از این دو عنوان نشانگر حالت روحی ویژه‌ای است؛ نفاق نشانه‌ای از دورویی و تفاوت ادعا با عمل است، اما بیمار دلی، از سوء نیّت، خبث طینت و قصد خیانت نیز حکایت می‌کند.

17- هر بیماری و مرضی اگر درمان نشود، فراگیر و هلاکت‌بار می‌گردد. مرض نفاق نیز چنین است. نسبت دادن افزایش مرض به خدا، به دلیل علت‌العلل بودن خدا در همه فعل و انفعالات عالم، از جمله عالم آدمیان است. اعمال نیکو، همچون نهال گُل و گیاه زیبا و مفید، و نفاق، همچون نهال خار و گیاه زشت و بدبویی است که با تکرار عمل مرتباً آبیاری می‌شود و افزایش می‌یابد. مؤمنین از خدا می‌خواهند نهال رحمت، رضا، حکمت و خشیّت را در دل آنان غرس کند و شیرینی میوه ایمان را به آنها بچشاند: اللهم اَغْرِس فی قُلوبِنا خَشْیَتِک و اَذقِنا حلاوَه الایمان.