بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ
آری، هرکس روی خود [=هدف و برنامهاش در زندگی] را تسلیم خدا کند، در حالی که نیکوکار [نیز] باشد، 230 پاداش او نزد پروردگارش [محفوظ] است و نه بیمی بر آنهاست و نه اندوهگین میشوند. 231
230- «تسلیم وجه به خدا، به همراه [یا مشروط به] احسان به خلق» [أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِن]، که عیناً در آیه 125 سوره نساء (4:125) نیز تکرار شده، بیان دیگری است از عمل صالح به انگیزه ایمانی [وَمَنْ یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَهُوَ مُؤْمِن] که 7 بار در قرآن آمده است [نساء 124 (4:124) ، نحل 97 (16:97) ، اسراء 19 (17:19) ، طه 75 (20:75) و 112 (20:112) ، انبیاء 194 (21:194) ، غافر 40 (40:40) ].
ایمانی که منتهی به دستاورد خیری برای شخص نگردد، نفعی برای او نخواهد داشت [انعام 158- ...لا یَنْفَعُ نَفْسًا إِیمَانُهَا لَمْ تَکُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کَسَبَتْ فِی إِیمَانِهَا خَیْرًا...]. در این موارد به جای جمله «وَهُوَ مُؤْمِنٌ»، جمله حالیه «وَهُوَ مُحْسِن» [در حالی که نیکوکار باشد] را به کار برده است [بقره 112 (2:112) ، نساء 125 (4:125) ، و لقمان 22 (31:22) ]. از آنجایی که ایمانِ بدون عمل در فرهنگ قرآنی سودی ندارد، در این موارد استثنایی، به جای ایمان، تسلیم وجه به خدا [من اسلم وجهه لله] را آورده است که گام اول ایمان محسوب میشود. مثل: بَلَى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ...
231- ترکیب خوف و حزن 19 بار در قرآن تکرار شده است. خوف، ترس و نگرانی از جان، و حزن، غصه از دست دادن مال و مکنت است. جمله: «لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ» 12 بار و جمله «لا خَوْفٌ عَلَیْکُمْ وَلا اَنْتُمْ تَحْزَنُونَ» 2 بار در قرآن تکرار شده است. همه تلخکامیهای بنیآدم از دو عامل ناشی میشود: 1- ترس [از مرگ و آنچه سلامتی و دوام عمر را تهدید کند]، 2- حُزن [غصّه انواع از دست دادنها]. شیطان برای فریب آدم و همسرش در خوردن از شجره نهی شده، دو وعده به آنها داده بود: 1- خُلد [جاودانگی]، 2- مُلک لایبلی [مالکیتی که هرگز کهنه نمیشود]. و این دو تنها برازنده خداست، درمان راستین آن خوف و حزن را خداوند پس از هبوط از شرایط بهشتی، در پیروی از هادیان الهی نسخهپیچی کرده بود [بقره 38 (2:38) ] و اینک بار دیگر پس از هبوط بنیاسرائیل در این آیه [بقره 62 (2:62) ] آن نسخه تمدید میشود و تا انتهای این سوره 5 بار دیگر راههای رسیدن به امنیّت و آسایشی، که هیچ ترس و اندوهی بر انسان نباشد را معرفی میکند [بقره 112 (2:112) ، 155 (2:155) ، 262 (2:262) ، 274 (2:274) ، 277 (2:277) ].