تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُم مَّا كَسَبْتُمْ وَلَا تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ

آنها اُمتی [=نسل هدفدار موحّدی] بودند که گذشتند [=نهال‌هایی از خود کاشتند و رفتند]. دستاورد آنان برای خودشان و دستاورد شما برای خودتان است. شما از آنچه آنها انجام می‌دادند پرسیده نمی‌شوید [بلکه پاسخگوی اعمال خودتان هستید]. 288

288- این آیه عیناً تکرار آیه 134 است. با این تفاوت که آیه مذکور پس از شرح تسلیم توحیدی ابراهیم و ذریّه‌اش آمده بود و این آیه، پس از شرح تعلّقات غیرتوحیدی و تعصّبات مدعیان پیروی از آن پیشوایان آمده است. در هرحال، هر دو گروه پیشوایان و پیروان نقش خود را در صحنه هستی ایفا و آن را ترک کردند. تلاوت کننده قرآن در این عصر و زمان شایسته است به جای توقف در گزارشی تاریخی از گذشتگان، به نقش فعال خود بیندیشد.