458- معنای «مَثَلْ»، تفهیم مطلب از طریق ارائه دلیل و حجت یا نمونه و شبیه است تا عبرتی در این تطبیق حاصل گردد. مثال‌ها عاقبت و سرانجام کارها را تشریح و تبیین می‌کنند. مجسمه را در زبان عربی «تمثال» می‌گویند که قالب و مُدلی از انسان‌ها، حیوانات یا اشیاء دیگر است. گاهی اخلاق و رفتار یا شیوه زندگی کسی الگویی «مثال» زدنی برای دیگران می‌شود. کما آنکه عیسی بن مریم مجسمه مِهر و محبّت و مثالی برای بنی‌اسرائیل بود [زخرف 57 (43:57) و 59 (43:59) ]، فرعون نیز نظام حکومتی خود را الگویی نمونه و مثال زدنی می‌دانست [طه 63 (20:63) ]. مثال زدن‌های قرآن، تفهیم مطلب از طریق ارائه مدل مشابه است.

459- ر ک به پاورقی 358 (2:177) .

460- چنان تزلزلی، بلکه شدیدتر از آن را، قرآن در وصف حال مؤمنون در محاصره مدینه توسط ائتلافی از قریش و قبایل وحشی با جمعیتی چند برابر تصویر کرده است: «هُنَالِکَ ابْتُلِیَ الْمُؤْمِنُونَ وَزُلْزِلُوا زِلْزَالاً شَدِیدًا» [احزاب 11 (33:11) ].

461- چنین آزمون زیر و رو کننده‌ای که رسولان را نیز به مرز نومیدی می‌کشاند، در آیه 110 سوره یوسف (12:110) می‌توان دید: «حَتَّى إِذَا اسْتَیْأَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ کُذِبُوا جَاءَهُمْ نَصْرُنَا...».