كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ وَعَسَى أَن تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَعَسَى أَن تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ

پیکار [در راه حق] بر شما نوشته شد 464 [دفاع ضرورت دارد و ایجاب می‌کند] در حالی که آن را خوش ندارید؛ و چه بسا چیزی را دوست ندارید و خیر شما در آن است و چه بسا چیزی را دوست دارید که به ضرر شماست و [مصلحت واقعی شما را فقط] خدا می‌داند و شما نمی‌دانید. 465

464- فعل مجهول «کُتِبَ» که دلالت بر ایجاب می‌کند 13 بار در قرآن تکرار شده که بیش از نیمی از آن [7 بار] در این سوره درباره احکام قصاص، وصیّت، روزه و پیکار آمده است [آیات 178 ، 180 ، 183 ، 216 و 246]. ممکن است تأکید این آیه بر ضرورت قتال [پیکار] در این زمان که خشونت و جنگ در افکار عمومی امری نامطلوب است، تأثیر منفی در آنان بگذارد، اما نباید فراموش کرد که مسلمانان در آن زمان مورد حمله و هجوم قریش و قبایل مشرک و در موضع دفاعی بودند. اگر تأکید بر قتال برای کشورگشایی و غنیمت بود که کراهت داشتن از آن مطرح نبود!

465- همین منطق را قرآن درباره معاشرت نیکو با همسران، هرچند ناپسند، به کار برده است که متضمّن خیر بسیاری است: «وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ کَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئًا وَیَجْعَلَ اللهُ فِیهِ خَیْرًا کَثِیرًا» [نساء 19 (4:19) ].