يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنفِقُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَلَا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلَّا أَن تُغْمِضُوا فِيهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، از پسندیدهترین [=مرغوبترین] آنچه به دست آوردهاید [=محصول کارتان] و از آنچه از زمین برای شما رویاندهایم [=محصولات کشاورزی و باغداری و...] انفاق کنید 613 و [هرگز] سراغ قسمت نامرغوبش نروید که از آن انفاق کنید، 614 حال آنکه خود حاضر به مصرف آن نیستید، مگر با چشمپوشی [و به ناچاری]. 615 و بدانید خدا مسلماً بینیازی ستوده است.616
613- از آنجایی که هدف از انفاق، نه سیر کردن شکمی و پوشاندن برهنهای، بلکه آزاد کردن نفس خود از اسارتِ مال است، در این مسیر آنچه میدهیم، به همان نسبتی که بیشتر علاقمند به آن باشیم، بیشتر از خود دور و به قُرب خدا نزدیک شدهایم. این حقیقی مهمی است که: «هرگز به مرحله نیکوکاری نمیرسید، مگر از آنچه دوست دارید انفاق کنید» [آلعمران 92 (3:92) ].
614- با مقایسه 16 باری که مشتقات «خبیث» در قرآن آمده است، میتوان ابعاد معنایی آن را بهتر فهمید؛ از جمله: خداوند فرمان داده از آنچه دوست دارید انفاق کنید، نه آنچه خبیث [دور ریختنی، کهنه و ناپسند] است [بقره 267 (2:267) ]، مال طیبب [مرغوب] و خبیث [نامرغوب و کهنه] یتیمان را جابجا نکنید [نساء 2 (4:2) ]، خدا برای شما طیبات [ارزاق سالم و دلپسند] را حلال و خبائث [ناسالم و نامطلوب] را حرام کرده است [اعراف 157 (7:157) ]، قوم لوط مرتکب کارهای خبیث [ناپسند] میشدند، زمین طیب [نیالوده و غیر شوره زار] به اذن خدا سبز میشود و زمینی که خبیث [شوره زار] است، جز مختصری نمیرویاند و...
615- اغماض کردن، نادیده گرفتن و چشمپوشی از روی ناچاری و نیاز است. مثل خوردن داروی تلخ.
616- در انتهای آیه 263 (2:263) در نهی از منّت گذاری و آزارِ پس از انفاق آمده بود «وَاللهُ غَنِیٌّ حَلِیم»، و در این آیه، با توصیه به انفاق از بهترینها آمده است: «وَاللهُ غَنِیٌّ حَلِیم». در هر دو آیه ما را به بینیاز [غنی] بودن خدا یادآور شده است. اما در آیه اول «حلم» او را نسبت به منّت گذاری بندگان نشان میدهد، و در آیه دوم «حمید» بودن او را، تا کاری شایسته حمد خدا بکنیم!