657- ایمانِ خود پیامبر به آنچه بر او نازل شده، نکته بس مهمی است که دلالت بر مستقل بودن وحی از ذهن پیامبر، اندیشه‌ها، انگیزه‌ها، احساسات و تجربیات او می‌کند. پدیده وحی نه محصول رؤیا و مکاشفات پیامبر از عالم بالا بود، و نه در اختیار و اراده او قرار داشت، بلکه پاکدلی و صفا و صداقتش زمینه‌ساز چنین الهامی از بیرون گردید. به گواهی تاریخ و اشارات سوره‌های مدثر و مزمل، پیامبر از چنین واقعه‌ای سخت نگران شده و جامه برخود پیچیده بود.

658- ذکر ایمان مؤمنان به ارکان چهارگانه: خدا، فرشتگان، کتاب‌ها و رسولان الهی در انتهای سوره، بازگشتی است به همان آیات ابتدایی سوره: ایمان به غیب، اقامه صلوه، انفاق، ایمان به همه کتابهای الهی و یقین به آخرت.

659- ر ک به پاورقی 279 همین سوره (2:136) . «لاَ نُفَرِّقُ»، نه سخنی به زبان آمده، بلکه وصف حال و سخن دل است که بی‌نیاز از لفظ «می‌گویند» بیان شده است. چنان ایمان‌هایی، چنین وسعت نظری را منعکس می‌نماید که همه رسولان را معلمان یک مدرسه و مکمل آموزش‌های یکدیگر می‌بیند.

660- ر ک به پاورقی 196 همین سوره (2:93) .

661- «غُفْرَانَکَ» نیز [همچون: لاَ نُفَرِّقُ...] بدون هیچ فعلی [مثل: نقول، نرجو، نطلب]، بی‌واسطه آمده است تا پیوستگی «سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا» را به غفران نشان دهد. وقتی گوش دل شنوا و پذیرای حق گشت و با طوع و رغبت گردن نهاد و فرمان برد، تمام وجود جاذب و گیرنده غفران [پاک شدن از زنگار گناه و آلودگی] می‌شود و راه رشد و کمال را می‌پوید. «وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ»

662- معنای «صیرورت»، شدن و تحول یافتن و رسیدن است، اهل لغت مصیر را مصدر میمی و اسم مکان معنا کرده‌اند، یعنی بازگشتگاه. اما مصیر با مرجع و مسیر فرق دارد؛ در این واژه، توجه به سرانجام تحولات و محصولِ فرآیند مورد نظر است. مشتقات این واژه 29 بار در قرآن تکرار شده است. مثل: الی الله تصیر الامور [امور به سوی خدا برمی‌گردد]، الیک المصیر، الی الله المصیر، الی المصیر، الینا المصیر، بئس المصیر، ساءت مصیرا، مصیرکم الی النار.