فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ يَكْتُبُونَ الْكِتَابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُـولُونَ هَذَا مِنْ عِندِ اللَّهِ لِيَشْتَرُوا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَوَيْلٌ لَّهُم مِّمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَوَيْلٌ لَّهُم مِّمَّا يَكْسِبُونَ
پس وای بر کسانی که به دست خویش 170 مطالبی را [به عنوان احکام شریعت یا روایت رسولان] مینویسند، 171 سپس میگویند این [احکام و روایات] از جانب خداست! [چرا چنین میکنند؟] تا بدان نوشتهها [دین خود را] به بهای اندکی [جهت جلب اعتماد تودههای مردم و سروری بر آنها] بفروشند، پس وای بر آنها از آنچه به دست خویش نوشتند و وای بر آنها از آنچه [از سروری و ثروت، که] به دست میآورند. 172
170- بدیهی است که نوشتن کار دست است؛ افزودن «بِأَیْدِیهِمْ» به آن، تأکیدی است بر این که آنچه مینویسند به دست خودشان است، اما به خدا نسبت میدهند تا مورد قبول تودههای سادهدل مردم قرار گیرد و آنها را نمایندگان خدا و نگهبانان دین او بشمارند، حال آنکه چنین متولیانی، دینفروشان دنیاپرستی بیش نیستند که نظریات خود و طبقهشان را به عنوان حکم خدا و قانون شریعت ابلاغ و اجرا میکنند.
171- منظور از کتاب، نه اوراقی میان دو جلد، که با توسعه صنعت کاغذسازی و چاپ در قرون اخیر معمول شده است، بلکه ثبت و ضبط احکام و قوانین میباشد. توضیح آنکه در روزگاران باستان، سواد آموزی مختص کارگزاران حکومتی بود و از آن برای پیمانها، ثبت وقایع مهم جنگها و قوانین حکومتی استفاده میکردند. در قرآن نیز وقتی میگوید روزه، قصاص، وصیّت، قتال، رعایت حقوق زنان و... بر شما نوشته شد [بقره 178 (2:178) ، 180 (2:180) ، 246 (2:246) و نساء 127 (4:127) ]، منظور قانونمند شدن و ابلاغ حکم شرعی است، نه الزاماً نوشتن کلماتی. آنچه متولیان بنیاسرائیل مکتوب میکردند، همان احکام مفصل فقهی و آداب تشریفاتی دینی بود.
172- «وَیْل» هشدار یا اعلام تأسف و تعجب و ترّحم است که مفهوم: مرگ، نفرین، زبونی و محرومیّت از خیر دارد. این لفظ به صورت مفرد [ویل] 27 بار و با ضمائر، جمعاً 40 بار [نماد کثرت] در قرآن آمده است. در هیچ آیه قرآن این لفظ بیش از یکبار نیامده، مگر در همین آیه که سه بار تکرار شده است! گویا تعمّدی در کار بوده تا نشان دهد بزرگترین گناه و سختترین هشدار متوجه دین فروشانی است که نظریات شخصی خود را در قالب دین و شریعت به مردم تحمیل میکنند، وای بر آنها از آنچه به دست خود مینویسند و وای بر آنها از آنچه به دست میآورند!