أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً وَمِنَ النَّاسِ مَن يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُّنِيرٍ
آیا ندیدهاید [=توجه نکردهاید] که خدا هر آن چه در آسمانها [=عالم ستارگان] و هر آن چه در زمین است را قابل بهرهبرداری شما کرده 26 [=به انسان استعداد تسلط بر طبیعت بخشیده] و نعمتهای عیان و نهان خویش را بر شما به فراوانی [=غیر قابل شمارش] ارزانی داشته.27 [با این حال] بعضی از مردم بی هیچ علم و هدایت و کتاب روشنی در [انکار وحدانیت] خدا به مجادله میپردازند.28
26 – در قرآن 22 بار از تسخیر [رام ساختن] خدا نسبت به چیزهایی یاد شده است. مثل: رام ساختن خورشید و ماه [7 مرتبه]، کوهها برای داود [در استخراج فلزات] و باد برای سلیمان. در این میان 12 مورد آن با ذکر کلمه «لکم» [یا لنا] به انسان اختصاص یافته است. مثل: سخرلکم الفلک [کشتی]، سخرلکم الشمس و القمر [انرژی خورشیدی]، سخرلکم الیل و النهار [شب و روز]، سخرناها لکم [شتر]، اما در آیه 20 سوره لقمان (31:20) و آیه 13 سوره جاثیه (45:13) ، نه تنها اجزایی از طبیعت، بلکه کل عالم هستی را در قابلیت رام شدن و استفاده آدمی قرار داده و این نعمت حیرتآوری است که نادیده گرفته میشود.
27 – در اینجا از فراوانی نعمتهای خدا یاد شده و در آیات 34 سوره ابراهیم (14:34) و 18 سوره نحل (16:18) از غیر قابل شمارش بودن آن: ...وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لا تُحْصُوهَا…
28 – این مضمون که عیناً در آیه 8 سوره حج (22:8) تکرار شده است، به سه سرچشمه آگاهی اشاره میکند که مجادلهکنندگان از هیچکدام آنها بهره نگرفتهاند؛ علم [اطلاعات دریافتی از تفکر و تحقیق]، هدایت [آموزش و رهبری از غیر خود]، و بالاخره کتابی روشنگر.