هُدًى وَرَحْمَةً لِّلْمُحْسِنِينَ
که راهبر و رحمتی است برای نیکوکاران3 [=راههای نیکویی را مینمایاند].
3 – سه سوره: بقره، نمل و لقمان، که هر سه با حروف مقطعه و نقش هدایتگر قرآن آغاز میشوند، و در هر سه سوره جمله سه مرحلهای: «الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاهَ وَهُمْ بِالْآخِرَهِ هُمْ یُوقِنُونَ» عیناً تکرار شده است، هدایت قرآن را از سه منظر و برای سه گروه از بندگان مطرح میسازد؛ بقره: «متقین»، نمل: «مؤمنین»، و لقمان: «محسنین».
از این سه منظر میتوان ارتباط انسان را با سه موضوع: خود، خدا، و خلق تعریف کرد؛ مهمترین خصلت خودِ انسان در فرهنگ قرآن تقواست، پس سوره بقره که با مقدمه مردمشناسی خود در معرفی سه گروه: مؤمن، کافر، و منافق پرداخته است، بر نقش تقوا در هدایتپذیری از قرآن تأکید میکند. سوره نمل عمدتاً بر ارتباط انسان با آفریدگار تکیه دارد، از این منظر صفت «ایمان» مطرح میشود و بالاخره سوره لقمان، به خصوص در آیات 12 تا 19 [اندرزهای لقمان به فرزندش] بر ارتباط آدمی با خلق [اخلاقیات] تکیه دارد، صفت احسان از این منظر مهمترین نشانه آدمی محسوب میشود.
متقین و مؤمنین و محسنین سه گروه نیستند، بلکه سه خصلت یک انسان از سه منظر متفاوتاند.