إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا
بیگمان خدا و فرشتگانش [با رویکرد توأم با رحمت]، بر پیامبر توجه و عنایت دارند، ای کسانی که ایمان آوردهاید، شما نیز بر او [با رویکرد رغبت و طاعت] توجه و تبعیت داشته باشید66 و سلامی شایسته تقدیم کنید.
66 – در پاورقی 46 مربوط به آیه 43 توضیحی در معنای صلوات [از ریشه صلی]، که همان روی آوردن و عطف توجه است عرضه کردیم. روی آوردن یا پشت کردن به هر کسی نشانگر تأیید و پذیرش یا مخالفت و انکار اوست. در آیه 43 صلوات خدا و فرشتگان بر مؤمنین را یادآوری میکند که نشانه رویکرد توأم با مغفرت و رحمت بر آنهاست و در این آیه رویکرد خدا و فرشتگان بر پیامبر را، با این تفاوت که به مؤمنین نیز توصیه شده است چنین کنند، یعنی آنها نیز به او روی آورند. اما در این دو رویکرد تفاوتی موجود است؛ رویکرد خدا و فرشتگان به رسول تأییدی با افاضه رحمت است؛ و رویکرد مؤمنان به او، تأییدی با طاعت و تبعیت.
متأسفانه در جامعه ما به چنین توصیهای، با سر دادن شعاری تشریفاتی، بدون توجه به معنا و مقصود آن بسنده میشود. مضمون و مقصود این آیه این است که وقتی آفریدگار جهان و نیروهای دست اندر کار هستی عملکرد آن رسول را تأیید کرده و بر آن صحه گذاشتهاند، شما مؤمنین نیز با تصدیق و تأیید و تبعیت خود عملا به او روی آورید، اما ما با گفتن: «الّلهم صلّ علی محمد و آل محمد» از خدا میخواهیم خودش بر او درود بفرستد. در واقع با یک درود خشک و خالی و ادای لفظی آسان، از زیر بار معنای عمیق صلوات شانه خالی میکنیم.