يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُّسَمًّى ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِن قِطْمِيرٍ
[هموست که] شب را [به تدریج] در روز وارد میکند20 و روز را در شب [=تغییر تدریجی فصول را پدید میآورد] و خورشید و ماه را که هر کدام تا سرآمدی معین روانند قابل استفاده شما گردانده است. این است خداوند صاحب اختیار شما، فرمانروایی جهان تنها از آنِ اوست، و [اما] به غیر او کسانی که میخوانید [حتی] مالک پوست هسته خرمایی هم نیستند.21
20 – «ولوج» [در: یُولِجُ اللَّیْلَ] از ریشه «وَلجَ» به معنای دخول تدریجی و آرام است؛ همچون نفوذ تدریجی آب باران در میان زمین و نفوذ تدریجی نور و تاریکی در یکدیگر که موجب پیدایش شب و روز میگردد. این آیت را میتوان در همین تناوب شب و روز و یا در کوتاه و بلند شدن شب و روز در طول سال دید، که البته هر دو ناشی از حرکات وضعی و انتقالی زمین به دور خود و خورشید است.
21 – واژه «قِطْمِیرٍ» تنها یک بار در قرآن آمده است. هسته خرما پوسته نازکی دارد که فصل مشترک میان بخش شیرین و مغذی و هسته آن است و گاهی مختصر شیرینی از بقایای بخش شیرین بر آن میماند که در فرهنگ عرب جاهلیت مثالی از ناچیز بودن به شمار میرفت.