وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الْأَجْدَاثِ إِلَى رَبِّهِمْ يَنسِلُونَ
و در صور37 دمیده شود38 و آنگاه از گورها به سوی پروردگارشان میشتابند.39
37 – پیدایش جهان هستی از نظر علم کیهانشناسی، از لحظه انفجار بزرگ [Big Bang] عیناً از شکلی شیپور مانند تبعیت کرده است که تصویر آن را میتوانید در کتابهای مربوطه مشاهده کنید. در زبان عربی به شیپور نیز «صور» میگویند و در تورات و انجیل و نقاشیها و مجسمههای یهودیان و مسیحیان نیز از شیپورِ دمیدن در حیات، نشانههای فراوانی میتوان یافت. پروردگار عالم برای فهم عموم، از این وسیله قابل مشاهده و فهم، که برای احضار و جمع کردن سربازان استفاده میشود، مدلی برای تفهیم دمیدن حیات و حشر نهایی به مثال آورده است. صور در واقع نشانی از «صورت»های عالم هستی میباشد که به اراده خدا شکل گرفته است. برای توضیحات کاملتر به مقاله «دمیدن در صور» مراجعه کنید [پژوهشی در پرتو قرآن جلد 5]. یکی از نامهای نیکوی خدا «مصوّر» است که اشاره به بینهایت صورتی دارد که آفریده است. منظور از صورت، نه چهره، بلکه جلوههای حیاتی متنوع و متعددی است که خدای مصوّر پدید آورده و عارفان ما به معنای مجازی آن توجهات ویژه کردهاند. دمیدن در صُور نیز همان آفرینش مجدد صورتهای هستی، از ذره تا کهکشان است [والله اعلم].
صورتبخشی و نقشآفرینی خدا در جهان خلقت را از سه منظر میتوان دید. اول: منظری از نگاه کلان به عالم آسمانها و میلیاردها کهکشان. دوم: منظری از نگاه خُرد به زمین و تاریخ تحولات آن [از پیدایش حیات تکسلولی تا انواع گونههای گیاهی و حیوانی] و پیدایش نوع انسان مختار. سوم: از منظر ظریف و لطیفتر، به صورتبخشی خدا از منظر دانش ژنتیک و تحولات حیرتآور تبدیل نطفه ناچیز به انسانی کامل.
38- «نفخ» به معنای دمیدن، جمعاً 18 بار در قرآن تکرار شده است؛ بیش از همه [10 بار با فعل مجهول نُفخ و ینفخ] درباره دمیدن در صور [در روز قیامت]، 3 بار درباره دمیدن روح خدایی در آدم، 2 بار دمیدن روح خدایی در مریم [انبیاء 91 (21:91) و تحریم 12 (66:12) ]، 2 بار دمیدن عیسی بن مریم در گِلی که به شکل پرنده در میآورد و به آن حیات میبخشید، و بالاخره یک بار دمیدن در آتش برای شعلهور ساختن آن [کهف 96 (18:96) ].
همانطور که آهنگران خاموشی آتش را با دمیدن اکسیژن هوا در آن شعلهور و احیاء میسازند، همانطور که عیسی(ع) [که خود با نفخه روح الهی در مریم متولد شده بود- انبیاء 91 (21:91) ]، با دمیدن در خاک به آن روح حیات میبخشید، و همانطور که خداوند پس از خلقت آدمی با دمیدن روح خود در انسان استعداد فراگیری اسماء را در او القاء کرد، «دمیدن در صور» را میتوان احیاء مجدد حیات تلقی کرد [والله اعلم]. همان خداوند مصوّری که نطفه را در رحم مادر صورتهای علقه و مضغه و... بخشید، بار دیگر در رستاخیز هزاران هزار صورتآفرینی خواهد کرد
39 – خروج با شتاب از گورها [أَجْدَاثِ] به سوی سرنوشت را در دو آیه دیگر نیز ذکر کرده است: قمر 7 (54:7) - خُشَّعًا أَبْصَارُهُمْ یَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ کَأَنَّهُمْ جَرَادٌ مُنْتَشِرٌ ؛ معارج 43 (70:43) - «یَوْمَ یَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ سِرَاعًا کَأَنَّهُمْ إِلَى نُصُبٍ یُوفِضُونَ».