الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَـوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ
همان کسانی که به قول [=کلام خدا - قرآن] گوش فرا میدهند و از بهترین آن پیروی میکنند.24 آنها همان کسانیاند که خدا رهبریشان کرده و آنها همان خردمندان [دارای وجدان خدایی] اند.
24- بسیاری از نوگرایان دینی، کلمه قول را مطلق سخن [همه سخنان] گرفته و این آیه را دلالت بر آزاد فکری اسلامی و تشویق مسلمانان به شنیدن اقوال مختلف دانستهاند. آنها بر این باورند که با شنیدن اقوال مختلف، امرِهدایت حاصل میشود. هر چند مشورت و رایزنی با مردم در امور دنیایی بسیار نیکو و ضروری و سالمتر می باشد، اما هدایت مقولهای دیگر است و منشاء خدایی دارد و الزاماً چنین نیست که با شنیدن سخنانی از دیگران، که معلوم نیست تا چه حد هدایت یافته باشند، کسی به هدایت برسد!
معرفه آمدن کلمه «الْقَوْل» دلالت بر سخن مشخص میکند که از آیات قبل و بعد معلوم میشود سخن خداست. در ثانی موضوع بحثِ آیات 17 و 18 امتناع از پذیرش فرمان طاغوت و پناه بردن به سوی خداست نه بحثِ آزاد فکری و گفتمان مردمی، که در زمان ما مطرح شده و البته بسیار هم ضروری و نیکوست. ایرادی که بر این برداشت میگیرند، گزینش بهترین سخن خداست. میگویند مگر کلام خدا بد و خوب یا به و بهترین دارد!؟ پاسخ این ایراد را اتفاقاً آیه 55 همین سوره میدهد «وَاتَّبِعُوا أَحْسَنَ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ». آری کلام خدا هم به و بهترین دارد؛ از جمله، او اجازه مقابله به مثل داده است، ولی در چهار سطح پیشرفتهتر: به عفو، صفح، غفران و رحمت هم توصیه کرده است [ر. ک. به مقاله چهار بال اخلاق از همین قلم].