248 - مسئله امداد فرشتگان در جنگ، که در این آیات و نیز آیات 9 تا 12 سوره انفال (8:9) [در شرح نبرد بدر] آمده است، از رموز قرآنی به شمار می‌رود که البته در جهان‌بینی توحیدی و نقشی که فرشتگان در جهان دارند قابل فهم است. مطابق معارف قرآنی، ایمان به فرشتگان از ارکان باورهای اسلامی محسوب می‌شود [بقره 3 (2:3) و 177 (2:177) ، نساء 136 (4:136) ]، فرشتگان نیروهای نقش‌آفرینی با بال‌ها [بُعدهای] متفاوت هستند [فاطر 1 (35:1) ] و نقش‌های گوناگونی در طبیعت و شریعت دارند که در سوره‌های مختلف قرآن به آن اشاره شده است. از جمله: در نزول وحی به پیامبران و یاری آنها و مؤمنین، نزول باران و سایر تحولات جوّی [رعد 13 (13:13) ]، گرفتن جان آدمیان، رحمت یا عذاب و... اما در ارتباط با امداد انسان‌ها مهمترین آنها عبارتند از:
• خارج ساختن انسانها از انواع تاریکی‌ها [کفر، شرک، نفاق، حرص، حسد و...] به نور هدایت توحیدی [احزاب 43 (33:43) ]
• تقویت روحیه و زایل کردن ترس و اندوه موحّدینِ استقامت کننده در راه حق و سرپرستی کار آنان [فصلت 30 (41:30) تا 32]
• استغفار [پالایش نفسانی] برای زمینیان [شورا 5 (42:5) ]
• شفاعت [پیوستن و تقویت] انسان‌ها [نجم 26 (53:26) ]
• سجده به آدم [در خدمت رشد و کمال بودن آدمیان] [بقره 30 (2:30) تا 34 و آیاتی دیگر]
• لعنت ظالمان [دفع آنان از رحمت خدا] [بقره 161 (2:161) ، آل‌عمران 87 (3:87) ]
• و...
اما اشاره مشخّص به امداد هزار فرشته [در جنگ بدر]، امکان امداد سه هزار در اُحُد، و نیز پنج هزار در آینده، مشروط به صبر و تقوای مؤمنین، مرتبط با استعداد و آمادگی آنها می‌باشد. در سوره انفال [آیه 65 (3:65) ] مؤمنین را مشروط برآنکه صابر [شجاع و مقاوم در جنگ] باشند، با توانی ده برابر نیرومندتر از دشمن وصف کرده است، مکانیسم چنین توانایی را باید در امداد فرشتگان به مجاهدان و زایل ساختن ترس و نگرانی و تقویت روحیه آنان دانست، که در فصلت 30 (41:30) تا 32 به آن اشاره شده است. از طرفی ضعف ایمانی این توان را کاهش می‌دهد، کماآنکه در همان آیه 65 انفال (8:65) ، نسبت ده به یک را به دو به یک تقلیل داده است. با این توضیحات، تفاوت اعداد فوق را، که ممکن است جنبه ریاضی و عددی آن نسبی و حدودی باشد، شاید بتوان مرتبط با تعداد مجاهدان در نبردهای مورد نظر و میزان قدرت ایمانی آنان دانست [والله اعلم].