قَدْ كَانَ لَكُمْ آيَةٌ فِي فِئَتَيْنِ الْتَقَتَا فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَأُخْرَى كَافِرَةٌ يَرَوْنَهُم مِّثْلَيْهِمْ رَأْيَ الْعَيْنِ وَاللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصْرِهِ مَن يَشَاءُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِّأُولِي الْـأَبْصَارِ
همانا در [تجربه عبرتآموز] آن دو گروه که [در میدان جنگ بدر] باهم روبرو شدند 25 برای شما آیهای [=نشانهای؛ از سرانجام حقستیزی] است؛ گروهی در راه خدا پیکار میکردند و [گروه] دیگر که کافر [به رسالت توحیدی] بودند، خود را به رأیالعین [=واضح و آشکارا] دو برابر آنها [=مؤمنین] میدیدند [بنابراین به پیروزی خود یقین داشتند] حال آن که، 26 خدا هر که را بخواهد [=شایسته بداند] به یاری خویش نیرومند میکند. 27 بیگمان در این [تجربه تاریخی] برای اهل بصیرت عبرتی [بسیار مهم] است.
25 - هرچند در این آیه نامی از این رویارویی و پیکار ذکر نشده است، اما از سال نزول آیات میتوان دریافت که منظور جنگ بدر است که اولین نبرد دو گروه بود و علت برخوردشان، برخلاف رسم قبایل عرب، نه برای غارت و کینهکشی، بلکه بر سر عقیده و ایمان بود؛ گروهی به خدای یکتا ایمان آورده و گروهیکه قرنها به آئین بُتپرستی خو کرده بودند، از سرِ تعصّب و تحجّر قصد خاموش کردن شعله آگاهی ایمانی را داشتند. عنوان «کَافِرَه» که بر این گروه نهاده شده، دلالت بر ثبات و غرق شدن آنان در امواج کفر و انکار میکند. کفری که در بُعد نظری و عقیدتی متوقف نشده، با سلب آزادی تغییر دین و آرمان، قصد نابودی مؤمنین راکرده بود. این پیکار ظاهراً اولین جنگ دینی در میان قبایل عربستان بود.
26 - برحسب این که ضمیر «هُم» در «یَرَوْنَهُم مِّثْلَیْهِمْ» را کدامیک از مؤمنان یا کافران بگیریم و دو برابر بودن [مِّثْلَیْهِمْ] را نسبت به کدام طرف فرض کنیم، معنای جمله تفاوت میکند، ولی باتوجه به واقعیت امر، که تعداد سپاه کافران به مراتب بیش از مسلمانان بود، احتمال نزدیکتر این است که کافران چون خود را دوبرابر مسلمانان میدیدند، مغرور و مطمئن به پیروزی بودند. یا آنکه مسلمانان با وجود آنکه آنها را دوبرابر خود میدیدند، با توکل به خدا به مصاف دشمن رفتند [والله اعلم].
27 - «یَد» [دست]، نماد اِعمال قدرت است و تأیید [در باب تفعیل] قدرتمند ساختن میباشد، نه تأیید زبانی و ظاهریِ مصطلح.