الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
- [همان] کسانی که در توانگری و تنگدستی [=راحت و رفاه، رنج و تلخی] انفاق میکنند 267 و فرو خورندگان خشم 268 و در گذرندگان از [خطای] مردم. و خدا نیکوکاران را دوست دارد. 269
267 - این آیه و آیه بعدی زمینههای «تقوا» را که مغفرت ربوبی و بهشتِ برین مشروط به آنهاست مطرح میسازد: 1- انفاق در رفاه و سختی، 2- فروخوردن خشم، 3- عفو از مردم، 4- استغفار از گناه.
«سرَّاء» دو بار در قرآن ، همراه «ضرَّاء» و مقابل آن آمده است. سرَّاء را گشایشی که موجب سرور و شادی گردد شمردهاند. سرَّاء و ضرَّاء بیانگر راحت و رفاه یا ناخوشی در زندگی است. اگر رباخواران با فرصت طلبی از بحرانهای اجتماعی، به خصوص جنگ، همچون زالو به جان نیازمندان میافتند تا استثمارشان کنند، انفاق کنندگان در هر شرایطی به یاری آنان میشتابند.
268 - کاظمین از ریشه «کَظْم»، وصف حال کسی است که غضب یا غم و غصه خود را در درون حبس میکند و مانع بروز آن میشود. احساسی است از انفجار درونی و مهار آن به نیروی تقوا.
از فرمایشات حکیمانه امام علی(ع) به فرزند بزرگ و برومندشان این است که: خشم را فروخور که من هیچ جرعهای شیرینتر از آن در عاقبت و لذتبخشتر از آن در پایان کار ندیدهام. [یا بنّی]... وَ تَجَرَّعِ الْغَیْظَ فَاِنّى لَمْ اَرَجُرْعَهً اَحْلى مِنْها عاقِبَهً، [نهج البلاغه نامه 31 بند 101]. عفو از «ناس»، شامل همه مردم، اعم از مؤمن و غیرمؤمن، میباشد. آنها از هر ناملایمتی کریمانه کنارهگیری میکنند و به راحتی میگذرند.
269 - ر ک به پاورقی 80 همین سوره (3:31) .