1- سوره شوری آخرین سوره مکی است که در سیزدهمین سال بعثت در آستانه هجرت به مدینه نازل شده و از آنجایی که در سرفصل دوره‌ای نوین قرار دارد، مشتمل بر مسائل و موضوعات آینده و راهنمایی‌های لازم برای ابتلائات آتیه مسلمانان در مدینه می‌باشد. نامی که [با اتخاذ از آیه 38] برای این سوره معین شده، بیانگر نظامی است که می‌بایست در آینده حاکم شود و موضوعاتی که در سوره مطرح گشته، دقیقاً همان‌هایی است که مجتمع آینده مسلمانان در شهر نمونه پیامبر [مدینه النّبی] به آن نیاز داشته است. در مکه مسلمانان از خود حاکمیت و ولایتی نداشتند و تحت سلطه ظالمانه کافران زندگی می‌کردند، ولی اکنون که قرار است با هجرت به مدینه شالوده نوینی را پی‌ریزی نمایند، باید حکومت و نظام نمونه‌ای برای مشاهده جهانیان برپا سازند.
مهم‌ترین موضوعاتی که در رابطه با این تحوّل زیربنایی در سوره شوری مطرح گشته از این قرارند:
*محوریت قرآن به عنوان کتاب راهنمای عمل و قانون اساسی جامعه نوین. آغاز و انتهای این سوره [آیات 3 و 52] که جنبه فهرست و جمع‌بندی نهایی دارد، بر «وحی» تصریح دارد. همچنین آیاتی در متن سوره.
*دنیاطلبی به عنوان آفت پس از پیروزی و رهایی و رفاه. رزق الهی و الگوی مصرف [آیات 12، 19، 20، 27، 36 و 48].
*سیاست صبر و شکر به هنگام مشکلات و برخورداری‌ها، تنگی و گشایش روزی.
*مختصات جامعه نمونه ایمانی [آیات 36 تا 44].
*سعه صدر و کرامت نفس در ارتباط با اهل کتاب [آیات 13 تا 17].
*جهان‌بینی توحیدی. مالکیت بر هستی، مشیّت خدا، ولایت، صیرورت، اختیار و آزادی انسان، استجابت، آخرت و نقش اعمال آدمی.
در این سوره 53 آیه‌ای 69 بار نام‌های نیکوی الهی آمده است [الله 32 بار، ربّ 10 بار و اسماء دیگر 27 بار]. به خصوص در 12 آیه ابتدای سوره و آیات 19 تا 29 این اسماء تمرکز بیشتری پیدا کرده‌اند.
سوره شوری را می‌توان با توجه به مضامین آن به هشت فصل تقسیم کرد: 1- معرفی وحی [آیات 1 تا 6]؛ 2- آثار و نتایج وحی [12 تا 17]؛ 3- تعمیم وحی [13 تا 16]؛ 4- عملکرد انسان‌ها در برابر وحی [17 تا 26]؛ 5- توحید ربوبیّت در تدبیر روزی و حیات [27 تا 35]؛ 6- ویژگی‌های جامعه نمونه ایمانی [36 تا 43]؛ 7- قیامت، اختیار و مشیّت [44 تا 49]؛ 8- بازگشت به وحی [50 تا 53].