شَرَعَ لَكُم مِّنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَن يُنِيبُ
برای شما از دین [واحدِ توحیدی] همان [اصولی] را مقرّر داشت23 که نوح را به آن سفارش کرده بود، و آنچه بر تو وحی کردیم و آنچه به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش کردیم،24 [جز این نبود] که دین [=قانون الهی] را برپا دارید و در آن گروه گروه نشوید. [مسلماً] آنچه مشرکین [=اختلافکنندگان از اهل کتاب] را به سوی آن فرا میخوانی، برایشان گران میآید. [باید بدانند] خدا هر که را خواهد [=شایسته بداند] به سوی خویش برمیگزیند و آن را که [از گمراهی] برگردد، به سوی خویش رهبری میکند.25
23- به تصریح قرآن، که بارها تکرار شده، فقط یک دین پذیرفته شده الهی وجود دارد؛ آنهم دین تسلیم به خدا [نه شیطان یا نفس] است، دین اسلام همچون رودخانهای است که در فواصل مختلف نهرها و شعبههایی از آن جدا میشود. این شعبات را «شریعت» میگویند. طبق آیه 83 سوره شوری (42:83) ، خداوند، همچنانکه قبلا شرایعی برای نوح و ابراهیم و موسی و عیسی [علیهم السلام] جاری ساخته بود، از آن «دین واحد» شریعتی برای پیامبر اسلام جاری ساخت.
«شَرْع» در لغت به آنچه واضح و آشکار باشد گفته میشود. مثل ماهی که به سطح آب آمده و نمایان گردد [اعراف 163 (7:163) ]. از آنجایی که دین خدا آشکار و خالی از ابهام و در سطح درک همگان است، کلمه شرع به گونه مجازی به هدایتهایی که خداوند برای اُمتهای مختلف نازل کرده گفته شده است و شریعت عنوانی است برای این رهنمودها. این کلمه 5 بار در قرآن آمده است [اعراف 163 (7:163) ، مائده 48 (5:48) ، شوری 13 (42:13) و 21 (42:21) ، جاثیه 18 (45:18) ].
24- نکته قابل تأمل و تدبّر در این آیه، به کار بردن فعل «أَوْحَیْنَا» در مورد پیامبر اسلام و فعل «وَصَّیْنَا» در مورد سایر پیامبران است. همچنین فاصله افتادن میان توصیه به نوح و توصیه به انبیاء دیگر، و تفاوت «وَصّی» و «وَصَّیْنَا» در مورد آنان میباشد که فاعل اولی به الله برمیگردد و دومی به ضمیر «نا». احتمال هم دارد که در جمله «وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْک» حرف واو سوگند باشد. در این صورت چنین باید ترجمه کرد: «سوگند به آنچه بر تو وحی کردیم [به شهادت آیات قرآن درباره انبیاء گذشته] که برای شما [مسلمانان] همان چیزی را تشریع کرده که به نوح سفارش کرده بود و همان چیزی که به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش کردیم که...»
25- «اجتباء» با انتخاب و اصطفی تفاوت معنایی ظریفی دارد. «جبایت» نوعی جمع کردن اجزاء پراکنده است و در مورد آدمی نوعی سامان یافتن از پراکندگی ذهنی و به سوی خدا متوجه شدن است که آن را «اجتباء» میگویند. اما در کلمه «انتخاب» نوعی نخبه گزینی، و در «اصطفی» نوعی تصفیه و پالایش مورد نظر میباشد.