ذَلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَكُورٌ
همان [پیروزی و سعادتی] که خدا به بندگان مؤمن و نیکوکارش وعده داده است. [ای پیامبر] بگو من [در ازای رسالتم] هیچ پاداشی از شما، جز دوستی در میان خویشاوندان، نمیخواهم41 و هر کس کاری نیک نمایان سازد،42 برای او در آن نیکی [بزرگتری] میافزاییم [=پاداشی نکوتر عطا میکنیم] چرا که خداوند آمرزنده [گناهان] و افزایش دهنده [احسان بندگان] است.43
41- این که منظور از «موده فی القربی» [دوستی میان خویشاوندان] چه کسانی است؟ میان مفسرین شیعه و سنی اختلاف است؛ گروه نخست آنرا به مَوَدت اهل بیت پیامبر(ص) نسبت دادهاند، و گروه دوم به مَوَدَت میان خود مسلمانان که معمولا در جوامع بسته و کوچک اغلب افراد خویشاوند یکدیگر هستند.
42- «اقتراف» از ریشه «قَرْف»، معنائی مشابه اکتساب دارد. در اکتساب مفهوم به دست آوردن محصول کار غلبه دارد، و در اقتراف، نوعی ظاهر و برملا کردن. مثل کندن پوست درخت یا پوسته زخم. ما با کردار نیک و بدمان، گویی زشتیها و زیباییها را پرده برداری میکنیم و به نمایش میگذاریم. آیا اگر شمر و یزید و امثالهم چنان غیظ و قساوتی در واقعه کربلا به نمایش نگذاشته بودند، چنان تابلویی از ایمان و اخلاق و ایثار از امام حسین، خاندان و اصحابش در سینه تاریخ نصب میشد؟ قرآن هر دو وجه مثبت و منفی را ذکر کرده است:
انعام 113 (6:113) - وَلِتَصْغَى إِلَیْهِ أَفْئِدَهُ الَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَهِ وَلِیَرْضَوْهُ وَلِیَقْتَرِفُوا مَا هُمْ مُقْتَرِفُونَ [تا دل کسانی که به آخرت ایمان ندارند، به آنان گرایش یابد و بدان خشنود گردند و آنچه میخواهند بکنند].
انعام 120 (6:120) - ...إِنَّ الَّذِینَ یَکْسِبُونَ الْإِثْمَ سَیُجْزَوْنَ بِمَا کَانُوا یَقْتَرِفُونَ [کسانی که کسب گناه- خودپرستی- میکنند، به زودی جزای آنچه ظاهر کردهاند را خواهند دید].
این کلمه یک بار دیگر در مورد اموالی که مردم برای نمایش به دیگران و کسب آبرو و اعتباری کاذب فراهم میکنند، آمده است:
توبه 24 (9:24) - قُلْ إِنْ کَانَ... وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَهٌ تَخْشَوْنَ کَسَادَهَا وَمَسَاکِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَیْکُمْ مِنَ اللهِ وَرَسُولِهِ... [بگو: اگر... و اموالی که برای خودنمائی فراهم کردهاید و تجارتی که از کسادی آن بیم دارید و خانههایی که به آن دلبستهاید نزد شما از خدا و رسولش دوست داشتنیتر است...]
43- میگویند شکر نعمت، نعمتت افزون کند. در معنای ریشهای شکر، نوعی فزونی و زیادت موجود است. در زبان عربی، چشمه پر آب، گاو پر شیر و آسمان پر باران را با همین واژه وصف میکنند. شکور بودن خدا، افزایش دادن محصول اعمال نیک بندگان و بارور کردن آنها است.