وَتَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى كِتَابِهَا الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
و [در آن روز] همه اُمتها40 [=جوامع مختلف بشری در طول تاریخ با اهداف و عملکردهای متفاوت] را زانوزده میبینی.41 هر امتی به سوی نامه عملش فرا خوانده میشود،42 [به آنها گفته میشود] امروز جزای هر آنچه را [در طول زندگی] میکردید میگیرید.
40- فرق «اُمت» با قوم، قبیله، جماعت، طایفه و... در قصد و هدف، آرمان، عقاید و رویکردهای آنهاست. امت از ریشه «اُمّ» به معنای قصد است و امت اجتماعی است که فکر و فرهنگ مشترکی دارند.
41- نام سوره از همین آیه اخذ گردیده و مقدمات ذکر شده تا این آیه، زمینهسازی برای انتقال آن به منکران میباشد.
42- بدیهی است منظور از کتاب، اوراقی میان دو جلد نیست؛ کتاب، مجموعه ثبت و ضبط شده پندارها، گفتارها و کردارهای آدمی است. نطق کتاب نیز گواهی حقیقی است، نه گفتار زبانی. به قول مولوی: نطق آب و نطق خاک و نطق گِل هست محسوس حواس اهل دل