وَإِذَا قِيلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَالسَّاعَةُ لَا رَيْبَ فِيهَا قُلْتُم مَّا نَدْرِي مَا السَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنًّا وَمَا نَحْنُ بِمُسْتَيْقِنِينَ
و هرگاه [به شما] گفته میشد بیگمان وعده خدا حقیقت دارد و تردیدی در ساعت48 [وقوع قیامت] نیست، میگفتید ما چه میدانیم ساعت [قیامت] چیست؟ تنها گمانی در این باره داریم، ما که به یقین نرسیدهایم.49
48- منظور از ساعت، مطلق وقت و زمان است، نه جزء مشخصی از آن. مثل زمان مرگ و زمان [وقوع] قیامت. ساعت قیامت به تعبیر قرآن، به اندازه یک چشم بر هم زدن، بلکه کمتر از آن است [نحل 77 (16:77) ]. از 48 باری که کلمه «ساعه» در قرآن به کار رفته، 41 مورد آن به صورت معرفه [با الف و لام] درباره زمان قیامت است، بقیه درباره اجل مرگ آدمیان یا لحظاتی از ایام زندگی دنیایی اوست.
49- البته امروز هم به یقین رسیدن علمی درباره قیامت آسان نیست. قیامت ماوراء فیزیک است و به غیر از ایمان به خدا و آیاتش [و استدلال عقلی از مشاهده ظاهر اشیاء و امور، به باطن آنها و مسیری که به سوی آن حرکت میکنند]، دانش محدود بشری راهی برای اثبات علمی آن نیافته است. اما عظمت موضوع و خطیر بودن آن، در ارتباط با سرنوشت ابدی انسان، آنقدر اهمیت دارد که اگر کسی احتمال بسیار کمی هم به وقوع آن بدهد، جدی گرفتن آن از تمامی امور دنیا مهمتر است، آیا هیچ عاقلی خطر جانی را تنها به این دلیل که به آن یقین ندارد، نادیده میگیرد؟ در این آیه بهانهجویی منکران و سهلانگاری آنها نسبت به این امر عظیم به بهانه یقین نداشتن را مذمّت میکند.