وَيَقُـولُ الَّذِينَ آمَنُوا لَـوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ مُّحْكَمَةٌ وَذُكِرَ فِيهَا الْقِتَالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ
کسانی که [صادقانه] ایمان آوردهاند، [بیتاب از این که هنوز فرمان مقابله با متجاوزان صادر نشده] پیوسته میپرسند: چرا سورهای [در مقابله با متجاوزان] نازل نمیشود؟ پس چون [در اجابت به چنین آمادگی و اشتیاق] سورهای محکم [=صریح و آشکار] نازل میشود،37 که در آن [ضرورت] مقابله جنگی مطرح شده، بیماردلان [منافق] را میبینی که [برخلاف مؤمنان] همچون مدهوش شدگان از ترس مرگ38 [با دیدگان وحشت زده] به تو مینگرند! پس [همان مرگ] سزاوار آنهاست [که عزّت و غیرت دفاع ندارند].
37- نام «سوره» تداعی کننده 114 مجموعه قرآنی است. این کلمه در اصل به چیزی گفته میشود که مانند حلقه حریمی ایجاد کند، مثل قلعه دور شهر که «سور» نامیده میشود [حدید 13 (57:13) ] و دستبند و حلقههای تزیینی طلایی اَسْوَرِه یا اَسْاوِر [به فارسی دستواره- کهف 31 (18:31) ]. سورههای بلند قرآن نیز از گروههای فرعی مستقل و مرتبطی تشکیل شده که آنها را نیز میتوان سوره نامید. برحسب آیه 7 سوره آلعمران (3:7) «هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتَابَ مِنْهُ آیَاتٌ مُحْکَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتَاب...» بخش اعظم قرآن «آیات محکمات» و بخشی دیگر، که عمدتاً درباره قیامت و ماوراء دنیاست، «متشابهات» محسوب میشود. صفت «محکم» دلالت بر روشن و قطعی بودن حکم میکند که قابل تأویل و توجیه برای نادیده گرفتن نیست.
به استناد آیه 77 سوره نساء (4:77) «...کُفُّوا أَیْدِیَکُمْ وَأَقِیمُوا الصَّلاه...» مقابله با مثل کردن با مشرکین و عکسالعمل خشن نشان دادن به آنها در دوران مکه که مسلمانان در اقلیت بودند مجاز شمرده نمیشد، اما به تدریج که مسلمانان کثرت و قدرت یافتند، به کسانی که مورد حمله دشمن قرار میگرفتند، حوالی سال سوم هجرت، اجازه جنگ [دفاعی] داده شد حج 39 (22:39) - «أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ».
38- «غَشِی» پوشاندن و فراگرفتن است. مثل تاریکی شب که همه چیز را میپوشاند «وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَى» [لیل 1 (92:1) ]. غِشاوه نیز به پردهای گفته میشود که میپوشاند. «الْمَغْشِیِّ عَلَیْه» کسی است که از ترسِ مرگ گویی هوش و حواسش پوشیده و بیحس و حرکت شده است. مشابه این آیه را در احزاب 19 (33:19) میبینید: «...تَدُورُ أَعْیُنُهُمْ کَالَّذِی یُغْشَى عَلَیْهِ مِنَ الْمَوْتِ...».