24- منظور از اعراب [بادیه نشینان]، که در این سوره و سوره حجرات بارها تکرار شده، بیش از بادیه نشینی، دوری از تمدن و تربیت و آموزش و پرورش ایمانی است. زندگی در صحرا و محروم بودن از مناسبات فرهنگ‌ساز، نوعی تنگ‌نظری و خودخواهی به همراه می‌آورد.
از 10 موردی که کلمه اعراب در قرآن آمده، هشت مورد آن بر خصلت‌های منفی آنان اشاره کرده است. از جمله: عذرتراشی و شانه خالی کردن از جهاد، زیان تلقی کردن انفاق، تخلّف از رسول الله، کفر و نفاق و ناآگاهی از حدود الله و ادّعای ایمان.
اما «مُخَلَّفُون» از ریشه خَلَفَ [پشت سر، پس] صیغه مفعول از باب تفعّل، واپس ماندن به دلیل ترس و محافظه‌کاری است. اما خالِف و خالفین به کسانی مثل زنان، کودکان و پیرانی گفته می‌شود که به دلیل ناتوانی از جهاد بازمانده‌اند [توبه 83 (9:83) ].

25- این نوعی بهانه‌جویی و فرافکنی نفسانی است که شخص علت عقب‌ماندگی خود را به عوامل بیرونی نسبت دهد. کلمه «شغل» یک بار دیگر در قرآن آمده است؛ این بار وصف بهشتیان که به دلیل اسیر نشدن به مشاغل دنیایی، در آخرت اشتغال فرح‌بخشی خواهد داشت: یس 55 (36:55) - «إِنَّ أَصْحَابَ الْجَنَّهِ الْیَوْمَ فِی شُغُلٍ فَاکِهُون».

26- این جمله که عیناً در آیه 167 سوره آل‌‌عمران (3:167) ، و با تفاوتی در آیه 8 سوره توبه (9:8) و 41 مائده (5:41) ، در وصف منافقین آمده است، عدم صداقت و دوگانگی شخصیتی را می‌رساند. همین دوگانگی دل و زبان را قرآن درباره بعضی از اهل کتاب نیز به کار برده است [اعراف 169 (7:169) ].