يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن يَكُونُوا خَيْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِّن نِّسَاءٍ عَسَى أَن يَكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَن لَّمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِـمُونَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید، هرگز نباید گروهی [از مردان] گروهی دیگر18 را مسخره کنند، چه بسا [گروه مورد تمسخر] بر آنان برتری داشته باشد، و نه هیچ زنی زنی دیگر را [به تمسخر گیرد]، چه بسا بر آنان برتری داشته باشد. و از یکدیگر عیبجویی مکنید19 و با القاب زشت یکدیگر را نخوانید [=برچسب روی کسی نزنید]. چه زشت است صفت زیر پا نهادن معیارهای اخلاقی20 پس از [ورود به حوزۀ] ایمان، و کسانی که [از چنین شیوههای مغایر ایمان] برنگردند، هم اینان ستمگر [واقعی] اند.
18- کلمه «قوم» در زبان عربی به گروهی از مردان گفته میشود، بنابراین، هم مفهوم گروه در آن نهفته است، و هم مذکر بودن. به همین دلیل در دنباله آیه، زنان [نساء] را نیز اضافه کرده است، اما زنان [حداقل در آن دوران] تشکل گروهی نداشتند.
19- «تُلْمِزُوا» از «لَمَزَ»، خرده گیری و عیبجویی است، بنی آدم اعضای یک پیکرند، بنابراین عیبجویی دیگران، نادیده گرفتن این پیکر واحد و غفلت از معایب خود است. این واژه چهار بار در قرآن تکرار که دو بار آن در سوره توبه «وَمِنْهُمْ مَنْ یَلْمِزُکَ فِی الصَّدَقَاتِ...الَّذِینَ یَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فِی الصَّدَقَاتِ وَالَّذِینَ لا یَجِدُونَ إِلاَّ جُهْدَهُمْ فَیَسْخَرُونَ مِنْهُمْ...» [آیات 58 (9:58) و 79 (9:79) ]، مورد دیگر در سوره همزه آیه 1 (104:1) - «وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَهٍ لُمَزَهٍ» میباشد.
20- در مورد فسق، قبلا توضیح داده شد. در اینجا «الاسْمُ الْفُسُوقُ» آمده است. اسم همان ویژگی، ماهیت و صفت است. همچنانکه «اسماءالحسنی» دلالت بر ویژگیها و صفات نیکوی خدا میکند. اسم «الْفُسُوق» یعنی شخصیت منحرف و غیراخلاقی داشتن. از آنجایی که لازمه ایمان، در امنیت بودن دیگران از دست و زبان انسان است، نقض این حریم و حرمتها نشانه بیایمانی محسوب میشود.