وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ وَإِن تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَكَانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدًا
و از آنِ خداست هرآنچه در آسمانها و هرآنچه در زمین است، و ما به کسانی [از یهودیان و مسیحیان] که پیش از شما کتاب [آسمانی] داده شدهاند و [نیز] به شما سفارش کردیم که از خدا پروا گیرید، 288 [=نفس سرکش خود را مهار کنید] و اگر کفر ورزید [=فرمان خدا در تسلط بر نفس را نادیده بگیرید]، پس [بدانید] مسلماً از آنِ خداست هرآنچه در آسمانها و هرآنچه در زمین است و خدا بینیاز و ستوده است [و نیازی به تقوای شما ندارد]. 289
288- آیات قبل تماماً در موضوع اختلافات زناشویی، سرکشی، اعراض، بیعدالتی میان همسران و توصیه به صلح و آشتی و رعایت احسان و تقوا برای پیشگیری از جدایی و طلاق میباشد. در این آیه رعایت تقوا را محوریترین پیام همه پیامبران در طول تاریخ و نیز مهمترین توصیه قرآنی میشمارد.
تقوا پیش نیاز و شرط اولیه ایمان است؛ تا تقوی به معنای ترمز تحریکات شیطانی و مهار منیّتهای نفس سرکش نباشد، نه ایمانی حاصل میگردد و نه احسان و انفاق و اخلاقی در ارتباط با خلق خدا پدید میآید. پیامبران الهی همواره پس از ابلاغ رسالت، مردم را به «تقوا» توصیه میکردند. جمله «إِنِّی لَکُمْ رَسُولٌ أَمِینٌ فَاتَّقُوا اللهَ وَأَطِیعُونِ» که 7 بار در سوره شعراء به شکل ترجیعبند تکرار شده است، نشانه همین اولویت تقوا میباشد (آیات 108، 110، 126، 144، 150، 163 و 179).
289- جمله «وَللّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْض» در ابتدای آیه، ظاهراً تضمینی است بر وعدهای که در انتهای آیه قبل خداوند «وَاسِعًا حَکِیمًا» بر گِرهگشایی عوارض بعد از طلاق به هر دو طرف داده بود. تکرار این جمله در انتهای آیه، ظاهراً در ارتباط با جمله «إِن تَکْفُرُواْ» است که بینیازی خدا را به کفر و ایمان آدمیان نشان میدهد.