301- در جمله «ثُمَّ ازْدَادُواْ کُفْرًا»، فعل زیادت به نفس کفار، نه خود کفر نسبت داده شده است، نتیجه فعل مورد نظر است، نه خودِ فعل. آنها وجود خود را منکرتر کردند و از حق دورتر شدند.
حرف «ثُمَّ» (سپس) دلالت بر مدّت زمان پس از کفر می‌کند که می‌توانستند به عقل آیند، اما در انکار خود عمیق‌تر شدند.
در باب افتعال آمدن فعل «ازْدَادُواْ» (به جای زادوا)، دلالت بر پذیرش و کِشش به سوی کفر می‌کند و این افزایش (به جای کفر) به خود شخص نسبت داده شده است. گویی روح و روان و شخصیتِ کفرپیشه آنان افزایش یافته است.

302- تکرار سه بار «ثُمَّ» و سه بار کفر در این آیه، ناظر به مراحل مختلفی از زندگی کفرآمیز آنها است. آن فرد سارق و نزدیکان به ظاهر مسلمان او، قبلا کافر بودند، سپس مسلمان شدند، در حادثه سرقت با حمایت از باطل مرتکب کاری کفرآمیز گشتند، سپس به ظاهر پذیرفتند. چندی بعد با جدا شدن از پیامبر و پیوستن به کفّار مکه، بر کفر خود روز به روز افزودند.
در این آیه به چند بار ایمان آوردن و کفر ورزیدن، که دلالت بر «ارتداد مضاعف» می‌کند، اشاره نموده است، بدون آنکه هیچ کیفر دنیایی برای آن قید کرده باشد! جز آنکه خدا آنها را نمی‌آمرزد، یعنی قابلیت و استعداد تغییر را برای آن که در معرض آمرزش قرار بگیرند و به راه سعادتی بروند از دست داده‌اند.
معنای «ارتداد» در قرآن، پشت کردن به همدینان و پیوستن به جبهه دشمن است، که البته جنبه «عملی» دارد. برخلاف نظریه فقهی که ارتداد را به اندیشه و اعتقاد تعمیم می‌دهد و اصل آزادی عقیده (لا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ) را نقض می‌کند. با این حال، در قرآن هیچ کیفر دنیایی برای ارتداد و الحاد قرار نداده است. علاوه بر این آیه، آیات 217 بقره (2:217) و 54 سوره مائده (5:54) نیز در مورد مُرتَد شدگان به همین اکتفا شده است که: «هر که از شما که از دینش برگردد، خدا مردمانی را خواهد آورد که دوستشان دارد و آنها نیز خدا را دوست دارند». ر ک به فصل «ارتداد و آزادی» از کتاب آزادی در قرآن، صفحات 174 تا 185 از همین قلم.