104- چندان فرقی نمی‌کند اگر کسی مست باشد و نداند در نماز با خدایش چه می‌گوید، یا معنای الفاظی را که به زبان می‌آورد نداند! حکم تحریم شراب به تدریج در سه مرحله نازل شده است. این آیه نخستین هشدار است که در سال 8 هجرت (21 بعثت) نازل شده، دو هشدار بعدی در سال 9 هجرت در مائده (آیات 90 (5:90) و 91) و بقره (آیه 219 (2:219) )آمده است. هرچند پیش آگهی‌های زمینه‌سازی در سالهای قبل از آن داده شده است. از جمله در نحل آیه 67 (16:67) در سال 2 هجرت: «وَمِنْ ثَمَرَاتِ النَّخِیلِ وَالْأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَکَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا...».

105- توصیه به نزدیک نشدن به نماز، به جای اقامه نکردن آن، شاید شامل مقدّمات آن مثل وضو و اذان هم بشود؟ (والله اعلم)

106- جنابت و اجتناب، از ریشه «جَنْب» (پهلو)، نوعی فاصله و پهلو گرفتن از کسی یا چیزی و دوری کردن از آن را به صورت استعاره می‌رساند. کسی که در خواب یا در مباشرت با همسر خود جُنُب شده باشد، گویی از طهارت دور شده و باید خود را قبل از ورود به مسجد برای اقامه نماز پاکیزه نماید. از آنجایی که در زمان پیامبر نمازها همواره به جماعت و در مساجد برپا می‌شد، این توصیه همچون وضوی قبل از نماز، برای حفاظت از بهداشت مساجد و پاکیزه بودن شخص در مجاورت نمازگزاران بوده است (والله اعلم). هر چند تأثیر فردی پاکیزگی نیز از نظر جسمی و روحی قابل انکار نیست. فقیهان در مورد جنابت، غُسل را که شستشوی همه بدن را شامل می‌شود واجب شمرده‌اند.

107- لفظ «غَائِط» از ریشه غوط، که در آیه 6 سوره مائده (5:6) نیز تکرار شده، بر گودال و مکانی پست و «مطمئن» از دید دیگران و با فاصله از محل زیست دلالت می‌کند که در چادرنشینی و زندگی‌های ساده قبیله‌ای برای رفع حاجت مورد استفاده قرار می‌دادند.

108- «صَعِیدً» به سطح فوقانی زمین (نه درون خاک) گفته می‌شود که آفتاب بر آن می‌تابد و می‌توان بر آن دست کشید، چه سنگ، چه خاک پاک (نساء 43 (4:43) و مائده 6 (5:6) ). از لفظ صعید، که با صعود و تصاعد هم‌ریشه است، معلوم می‌شود این مکان باید در بلندی، نه در مسیر رفت و آمد، باشد. در زمان و مکانی که هنوز حوله و دستمال و لوازم بهداشتی وجود نداشت، اگر آبی در دسترس نبود، چاره‌ای جز دست کشیدن بر سنگ‌های تمیز برای پاک شدن از آلودگی به نظر نمی‌رسید. اما تیمّم اصطلاحی فقهی است، ریشه این کلمه «یمم» قصد کردن است، همچنانکه آمده است «...وَلا تَیَمَّمُوا الْخَبِیثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ...- بقره 267 (2:267) » (هرگز از آنچه نامطلوب است قصد انفاق نکنید...).

109- این آیات در سال 8 هجرت در مدینه نازل شده و آیه 6 سوره مائده (5:6) که حدود دو سال بعد (11 هجرت) در آخرین روزهای رسالت پیامبر نازل شده، همین توصیه‌ها را با تفصیلی بیشتر، از جمله مسح سر و پا، ذکر می‌کند.