142- محور این آیه تا 12 آیه بعد سه موضوع اساسی «امانت، عدالت و اطاعت» می‌باشد که از ارکان نظام سیاسی اجتماعی اسلام و اساس مسئولیت‌های جمعی مسلمانان محسوب می‌شود. در این آیه دو اصل امانت و حکم (یا حکومت) عادلانه مطرح می‌شود و در آیات بعدی مسئله اطاعت از حکم (و حکومت) رسول، که محصول دو اصل قبلی است، به تفصیل تبیین می‌گردد. «امانت» ایمن بودن چیزی است که به کسی سپرده می‌شود، یعنی امانت سپار از عدم خیانت در آنچه سپرده اطمینان دارد. این امانت می‌تواند مال یا کالایی باشد که نزد کسی گرو گذاشته می‌شود (بقره 283 (2:283) ) یا عقل و اختیاری که آسمانها و زمین و کوهها از نگهداری‌اش سر باز زدند و انسان پذیرای آن شد (احزاب 72 (33:72) ) و بالاخره امکاناتی که معمولا در اختیار حاکمان و متولیان قرار می‌گیرد و باید بدون دخل و تصرّف به اهل آن که شایسته آن می‌باشند برگردانده شود. این امانت از شکل فردی گذشته و جنبه عام پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد این آیه با توجه به آیات بعدی، که در آنها سخن از حکم (یا حکومت) و اطاعت از خدا و رسول و اولی‌الامر و دوری از طاغوت به میان آمده، از «اماناتی» (انفال و غنائمی) شامل: انعام، اموال، املاک، مشاغل و مسئولیت‌های دولتی سخن می‌گوید که باید به دور از تبعیض و تخصیص، عادلانه میان اهل (شایستگان و واجدان شرایط) توزیع گردد.
به کار بردن کلمه اهل (در: تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا)، به جای مالک، صاحب و مشابه آن، نشان می‌دهد چیزی بیش از مالکیت و دارایی مورد نظر است که «اهلیت» یعنی شایستگی و لیاقت و دانش و تخصّص معرّف آن است. مثل: اهل‌الکتاب، اهل‌البیت، اهل التقوی، اهل‌النّار، اهل مدین و...
آیه 27 سوره انفال (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَخُونُوا اللهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِکُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ) نیز که در سال اول هجرت در پیشگیری هشدارآمیز از رقابت بر سر قدرت و غنائم پیروزی، میان مؤمنین نازل شده، موضوع «امانت» و خیانت را می‌توان همین غنائم و انفال که متعلق به همه مردم می‌باشد دانست. اما آیه 58 سوره نساء در سال 6 هجرت (برحسب محاسبات کتاب سیر تحول قرآن) نازل شده و چنان پیش‌بینی و هشدارهایی با توجه به ظهور علائمی از اختلافات، ضرورت بیشتری یافته است.

143- منظور از «إِذَا حَکَمْتُمْ بَیْنَ النَّاس»، احراز «حکومت» و قدرت سیاسی بر مردم است که اجرای حکم را تضمین می‌کند وگرنه داوری بدون پشتوانه دولتی الزامی در پی نخواهد داشت. قدرت قضایی و قدرت حکومتی (دستگاه اجرای احکام) لازم و ملزوم یکدیگرند. با این توضیحات زمینه «برگرداندن امانات به اهلش» بهتر فهمیده می‌شود.

144- اشاره به دو صفت سمیع و بصیر خدا، نظاره او را بر ادای امانات و حکم عادلانه (یا ظالمانه) می‌رساند.