وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُوا فَتَكُونُونَ سَوَاءً فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ أَوْلِيَاءَ حَتَّى يُهَاجِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا
[آنها] دوست دارند که شما [نیز] -همانگونه که خودشان کفر ورزیدند- کافر شوید و درنتیجه یکسان گردید. پس [با چنین قصد و نیّت ناپاکی] از آنها هیچ دوستی [که قابل تکیه و اعتماد باشد] مگیرید، مگر در راه خدا هجرت کنند [و با ترک مشرکان محارب در مکه به مسلمانان در مدینه بپیوندند]. پس اگر روی برتافتند [و نخواستند جبهه دشمن را ترک کنند، همدست آنها محسوب میشوند]، پس هر کجا آنان را یافتید، دستگیرشان کنید و به قتل رسانید و از آنان هیچ یار و یاوری نگیرید. 202
202- مسلمانان در سال 13 بعثت با شدّت گرفتن فشار و شکنجه کافران ناچار به هجرت به مدینه شدند، ولی طی مسافت طولانی مکه تا مدینه با پای پیاده یا سوار بر شتر در هوای سوزان عربستان برای همه مقدور نبود. آیه 75 این سوره (4:75) از مردان و زنان و کودکان مستضعفی یاد کرده است که به دلیل پیری یا بیماری توان هجرت نداشتند، ولی دلشان آرزوی پیوستن به پیامبر را داشت و به درگاه خدا دعای نجات میکردند. از میان خانواده و خویشان و وابستگان مهاجرت کنندگان هم گروه دومی بودند که بر همان افکار و عقاید آباء و اجدادی پای میفشردند و نمیخواستند ریسک تغییر آیین را بپذیرند، در عین حال ترجیح میدادند هوای خویشاوندان مسلمان مهاجر خویش را هم داشته باشند. بنابراین با سفر موقّت به مدینه و اعلام زبانی همفکری و اطاعت از پیامبر، منافقانه میکوشیدند از حمایت هر دو طرف برخوردار باشند و برحسب موقعیت و پیروزی هرکدام، جای پایی برای خود بازکنند. این گروه از بازماندگان مهاجران، عملاً از نظر اعتقادی با مشرکان فرقی نداشتند و ادّعای ایمانشان تنها زبانی و مصلحتی بود، بنابراین در این دوراهی باید تکلیف و موضع سیاسی خود را صریحاً انتخاب میکردند؛ اگر ادّعای فرمانبرداری از پیامبر داشتند، نباید آب به آسیاب دشمن میریختند و در سپاه آنها حضور مییافتند و صدق ادّعاشان با کندن از مکه و هجرت به مدینه معلوم میگردید. اتفاقاً در میان کشتهشدگان جنگ بدر، از جبهه مشرکین، جوانانی مردّد و دو دل از همین گروه یافت شدند که به دلیل ترس و محافظهکاری و مرعوب جوّ حاکم شدن، توسط سردمداران شرک به میدان جنگ با خویشاوندان مسلمان خویش کشیده و کشته شده بودند.