كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَأَصْحَابُ الرَّسِّ وَثَمُودُ
پیش از اینان [نیز] قوم نوح و اصحاب «رَس»18 و قوم ثمود [پیامبرانشان را] تکذیب کردند.
18- به دنبال ارائه نشانههای تدبیر و ربوبیّت خداوند در آسمان و زمین، اینک در سه آیه بعدی اشارهای کوتاه و اجمالی به تکذیب هشت امت در گذشته تاریخ [قوم نوح، اصحابالرس، ثمود، عاد، فرعون، اخوان لوط، اصحاب الایکه و قوم تُبّع] میکندکه هشدار رسولان در وقوع عواقب اعمالشان تحقّق یافت. اقوام مورد نظر به جای خدا، به مواهبی که او بخشیده بود تکیه کردند، از جمله: رود نیل و مُلک مصر، چاههای آب، سرزمین سبز و خرّم، کاخهایی در دل کوه، قدرت بدنی فوقالعاده، غرایز جنسی، برخورداری از جنگل و بیشه و تودههای تابع و مطیع.
نتیجهگیری از این بخش تاریخی به همان محور اصلی سوره یعنی رستاخیز قیامت برمیگردد: «مگر ما در آفرینش نخستین خسته و ناتوان شدیم که آنها از آفرینش جدید در تردید هستند»؟
علاوه بر این سوره، در آیه 38 سوره فرقان (25:38) نیز به «اصحاب الرس» اشاره شده است. «رس» به چاه گفته میشود و «اصحاب الرس» ظاهراً از طریق حفر چاه یا قنوات زندگی میکردند. بر اساس برخی روایات، این قوم در سرزمین فارس میزیستند. اینکه قرآن به جای «قوم»، عنوان «اصحاب» را درباره آنها به کار برده است، شاید عنایتی به تکیهگاه و وابستگی آنها به همان چاه آب باشد [والله اعلم]. مثل: اصحاب الایکه [ساکنان بیشه و جنگل]، اصحاب الحجر [ساکنان منطقه کوهستانی]، اصحاب مدین [شهر نشینان]، اصحاب الاعراف [بلندی نشینان].